ประสิทธิผลของการใช้การออกกำลังกายด้วยโปรแกรมที่มีโครงสร้างเฉพาะ และกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการทำงาน ต่อคุณภาพการนอนหลับและความเครียดในผู้พิการจากโรคหลอดเลือดสมอง
คำสำคัญ:
การนอนหลับ, ความเครียด, โรคหลอดเลือดสมอง, การออกกำลังกายที่บ้านบทคัดย่อ
ผู้พิการจากโรคหลอดเลือดสมองมีจำนวนเพิ่มขึ้้นในประเทศไทย ปัญหาการนอนไม่หลับ และความเครียดเกิดขึ้นได้มากหลังภาวะของโรค การออกกำลังกายแบบมีโครงสร้างเฉพาะและการบำบัดด้วยกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการทำงานเชื่อว่าเป็นปัจจัยส่งเสริมคุณภาพการนอนหลับ และลดความเครียด การวิจัยเชิงกึ่งทดลองนี้มีวัตถุงประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของการใช้กิจกรรมการออกกำาลังกายแบบมีโครงสร้างเฉพาะ และการบำบัดด้วยกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการทำงานต่อคุณภาพการนอนหลับและความเครียดในผู้พิการกลุ่มนี้ ซึ่งคัดเลือกจากศูนย์ฟื้นฟูสมรรถภาพผู้พิการในชุมชน จังหวัดเชียงใหม่ 4 แห่ง ได้จำนวน 20 คน สุ่มแบ่งเป็นกลุ่มออกกำาลังกายแบบมีโครงสร้างเฉพาะ 10 คน และกลุ่มกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการทำงานโดยใช้กิจกรรมทำสวนถาด 10 คน ทำากิจกรรม 4 สัปดาห์ต่อเนื่อง สัปดาห์ ละ 3 ครั้ง ครั้งละ 1 ชั่วโมง 15 นาที ที่บ้านผู้พิการ เครื่องมือที่ใช้ (1) แบบประเมินคุณภาพการนอนหลับของ Pittsburgh ฉบับภาษาไทย และ (2) แบบวัดการรับรู้ความเครียด ฉบับภาษาไทย สถิติที่ใช้คือ Wilcoxon signed–rank test และ Mann–Whitney U test ผลการศึกษาพบว่า หลังการทดลอง ทั้งกลุ่มออกกำาลังกายแบบมีโครงสร้างเฉพาะและกลุ่มทำกิจกรรมสวนถาดมีคุณภาพการนอนหลับดีขึ้น และความเครียดลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถุิติ (p<0.05)
เปรียบเทียบตัวแปรระหว่างกลุ่ม พบว่า คุณภาพการนอนหลับ และความเครียดทั้งก่อนและหลังการทำกิจกรรมไม่มีความแตกต่างกัน แสดงว่าการออกกำาลังกายแบบมีโครงสร้างเฉพาะ และการทำากิจกรรมสวนถาด ให้ผลดีต่อคุณภาพการนอนหลับ และลดความเครียดในกลุ่มตัวอย่างผู้พิการการจากโรคหลอดเลือดสมอง
Downloads
เอกสารอ้างอิง
American Association of Neurological Surgeons.Cerebrovascular disease. [Internet]. 2023. [cited 2023Aug 20]. Available from: https://www.aans.org/en/Patients/Neurosurgical-Conditions-and-Treatments/Cerebrovascular-Disease
กระทรวงสาธารณสุข , กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุุมโรค.จำนวนอัตราป่วยตาย ปี 2559 - 2562 [อินเทอร์เน็ต].2563 [สืบค้นเมื่่อ 20 ส.ค.2566]. แหล่งข้อมููล: http://www.thaincd.com/2016/mission/documents-detail.php?id=13893&tid=32&gid=1-020
ทศพร บรรยมาก. กิจกรรมบำบัดในโรคหลอดเลือดสมอง.ใน: พิศักดิ์ ชินชัย, บรรณาธิการ. กิจกรรมบำบัดสำหรับผู้มีปัญหาด้านระบบประสาท. พิมพ์ครั้งที่่ 4. เชียงใหม่: สยามพิมพ์นานา; 2560. หน้้า 179-95.
Gillen G. Cerebrovascular accident (stroke). In:Pendleton HM, Schultz-Krohn W, editors. Pedretti’s Occupational therapy: practice skills for physical dysfunction. 8th ed. St. Louis, MO: Elsevier; 2018. p.809-40.
Lovibond PF, Lovibond SH. The structure of negative emotional states: comparison of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS) with the BECK Depression and Anxiety Inventories. Behav Res Ther 1995;33(3):335-43.
Roth S, McCune CC. The client and family experience of mental illness. In: Cara E, MacRae A, editors. Psychosocial and occupational therapy: a clinical practice.2nd ed. Clifton Park, NY: Thompson Delmar Learning;2005. p. 3-25.
Zhang Q, Liu Y, Liang Y, Yang D, Zhang W, Zou L,et al. Exercise intervention for sleep disorders after stroke:a protocol for systematic review and meta-analysis.Medicine (Baltimore) 2021;100(17):e25730.
Agostini A, Lushington K, Dorrian J. The relationships between bullying, sleep, and health in a large adolescent
sample. Sleep Biol Rhythms 2019;17:173-82.
Jean-Louis G, Turner AD, Seixas A, Jin P, Rosenthal DM, Liu M, et al. Epidemiologic methods to estimate insufficient sleep in the US population. Int J Environ Res Public Health 2020;17:9337.
Guglielmi O, Magnavita N, Garbarino S. Sleep quality, obstructive sleep apnea, and psychological distress in
truck drivers: a cross-sectional study. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2018;53:531-6.
Koketsu JS. Sleep and rest. In: Pendleton HM, Schultz-Krohn W, editors. Pedretti’s occupational therapy: practice skills for physical dysfunction. 8th ed. St. Louis,Missouri: Elsevier; 2018. p. 305-35.
Suh M, Choi-Kwon S, Kim JS. Sleep disturbances at 3 months after cerebral Infarction. Eur Neurol 2016;75(1-
:75-81.
Srijithesh PR, Shukla G, Srivastav A, Goyal V, Singh S, Behari M. Validity of the Berlin Questionnaire in identifying obstructive sleep apnea syndrome when administered to the informants of stroke patients. J Clin Neurosci2011;18:340-3.
Da Rocha PC, Barroso MT, Dantas AA, Melo LP, Campos TF. Predictive factors of subjective sleep quality and insomnia complaint in patients with stroke: implications for clinical practice. An Acad Bras Cienc 2013;85(3):1197-206.
วนิดา ลุนกา, ชนกพร จิตปัญญา. ความสัมพันธ์ระหว่างชนิดของโรคหลอดเลือดสมอง ภาวะซึมเศร้าและสุขวิทยาการนอนกับอาการนอนไม่หลับของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง.วารสาร มฉก วิชาการ 2561;21(42):41-53.
มนัส ยอดคำ. สุุขภาพกับการออกกำลังกาย. กรุุงเทพมหานคร:โอเดียนสโตร์; 2548.
เจียมจิต แสงสุุวรรณ, อัจฉรา หล่อวิจิตร. คู่มือการดููแลผู้ป่วยอัมพาตที่บ้าน. ขอนแก่น: ขอนแก่นการพิมพ์; 2544.
น้อมจิตต์ นวลเนตร์. อัมพาตครึ่งซีก ท่านสามารถช่วยเขาได้้กรุุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์สุขภาพใจ; 2545.
Tiedemann A, Sherrington C, Dean CM, Rissel C, Lord SR, Kirkham C, et al. Predictors of adherance to a structured exercise program and physical activity participation in community dwellers after stroke. Stroke Res Treat2012;2012:136525.
Sabari JS. Optimizing motor skill using task–related training. In: Radomski MV, Trombly-Latham CA,
editors. Occupational therapy for physical dysfunction.6th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins;2008. p. 618–41.
Sirimuengmoon K, Chinchai P, Dhippayom JP. Traditional umbrella painting activity improved upper extremity function and decreased depression in stroke survivors in Northern Thailand. JAMS 2023;56(2):162-71.
Gentile PA, Guzman E. Neurotherapeutic Approaches to Treatment. In: Early MB, editor. Physical Dysfunction
Practice Skills for the Occupational Therapist Assistant.8th ed. St Louis: Elsevier Mosby; 2013. p. 408-32.
Buysse DJ, Reynolds CF, Monk TH, Berman SR, Kupfer DJ. The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument
for psychiatric practice and research. Psychiatry Res 1989;28:193-213.
Methipisit T, Mungthin M, Saengwanitch S, Ruangkana P, Chinwarun Y, Ruangkanchanasetr P, et al. The development of Sleep Questionnaires Thai Version (ESS,SA-SDQ, and PSQI): linguistic validation, reliability analysis and cut-off level to determine sleep related problems in Thai population. J Med Assoc Thai 2016;99(8):893-903.
Sitasuwan T, Bussaratid S, Ruttanaumpawan P, Chotinaiwattarakul W. Reliability and validity of the Thai
Version of the Pittsburgh Sleep Quality Index. J Med Assoc Thai 2014;97(Suppl 3):S57-67.
Cohen S, Kamarck T, Mermelstein R. A global measure of perceived stress. J Health Soc Behav 1983;24:385-96.
ปราณี มิ่งขวัญ. ความเครียดและการเผชิญความเครียดในผู้ป่วยสูงอายุโรคหลอดเลือดสมอง [วิทยานิพนธ์ปริญญาพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต]. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่; 2542. 108 หน้า.
มนูญ บัญชรเทวกุุล. การฟื้นฟูอาการอัมพาตหรืออัมพฤกษ์ครึ่งซีก. กรุุงเทพมหานคร: หมอชาวบ้าน; 2545.
ธนิตย์ เสนีชัย. การจัดสวนถาด. พิมพ์์ครั้งที่ 3. กรุุงเทพมหานคร: ดวงกมลพับลิชชิ่ง; 2555.
Lenhard W, Lenhard A. Computation of effect sizes[Internet]. 2016 [cited 2023 Aug 20]. Available from: https://www.psychometrica.de/effect_size.html
วรลักษณ์ ผ่องสุขสวัสดิ์. คัมภีร์การรับประทานวิตามินและแร่ธาตุ เพื่อสุขภาพคนวัยทำงาน นอนน้อย เครียด และติดหวาน (ตอนที่ 2). กรุุงเทพมหานคร: นิตยสารชีวจิต; 2565.
Tai D, Falck RS, Davis JC, Vint Z, Liu-Ambrose T. Can exercise training promote better sleep and reduced fatigue in people with chronic stroke? A systematic review. J Sleep Res 2022;31(6):e13675.
Peng J, Zhang J, Wang B, He Y, Lin Q, Fang P, et al. The relationship between sleep quality and occupational
well-being in employees: the mediating role of occupational self-efficacy. Front Psychol 2023;14:1-8.
รุ่งนภา เตชะกิจโกศล. ความเครียด และการเผชิญความเครียดของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองในระยะฟื้นฟูสภาพ โรงพยาลศิริราช [วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต]. นครปฐม: มหาวิทยาลัยศิลปากร; 2552. 91 หน้้า.
ฤทธิชัย แกมนาค. ทัศนคติและพฤติกรรมในการออกกำลังกายของผู้สูงอายุุโรงเรียนผู้สูงอายุุวัดหัวฝาย ตำบลสันกลาง อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย. วารสารนวัตกรรมการจัดการศึกษาและการวิจัย 2566;5(2):445-54.
ชิระวุุฒิ อัจฉริยชีวิน, ชัยรัตน์ ชูสกุล. ผลการออกกำลังกาย ด้วยการเต้นลีลาศที่มีต่อความสมดุุลของร่างกายและความเครียดในผู้สูงอายุุ. วารสารวิชาการสาธารณสุขชุมชน 2564;7(2):17-29.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
วิธีการอ้างอิง
ฉบับ
บท
การอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 กระทรวงสาธารณสุข
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
