วิธีจ่ายเงินให้สถานีอนามัยทั่วประเทศไทย ปี 2549

บทคัดย่อ

สถานีอนามัยเป็นหน่วยบริการที่ใกล้ชิดกับประชาชนที่สุดและมีบทบาทที่สำคัญยิ่งต่องานสาธารณสุขของประเทศไทย หากมีวิธีจ่ายเงินให้กับสถานีอนามัยที่ดีย่อมส่งผลให้เกิด ประสิทธิภาพ คุณภาพ การเข้าถึงบริการ และความพึงพอใจของประชาชน การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงวิธีจ่ายเงินให้สถานีอนามัยของจังหวัดต่างๆทั่วประเทศ เพื่อนำไปเป็นข้อมูลไปพัฒนาวิธีจ่ายเงินให้กับสถานีอนามัยต่อไป การ ศึกษาแบบตัดขวางเชิงพรรณา (cross-sectional descriptive study) ครั้งนี้ ใช้วิธีการส่งแบบสอบถามพร้อมทั้งโทรศัพท์ติดตามไปยังกลุ่มงานประกันสุขภาพ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดทุกจังหวัดทั่วประเทศการศึกษาแสดงให้เห็นว่าวิธีจ่ายเงินให้สถานีอนามัยนั้นหลากหลาย ตั้งแต่การจัดระดับของสถานีอนามัย หลักเกณฑ์ที่ใช้ในการจัดระดับ ประเภทของงบประมาณ หน่วยงานที่จ่ายเงิน วิธีการจ่ายเงิน หลักเกณฑ์ที่ใช้ในการจ่ายเงิน และการเรียกเก็บค่าบริการนอกเครือข่ายของสถานีอนามัย ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการบริหารจัดการของแต่ละจังหวัด และยังพบว่าในภาพรวมของจังหวัดต่าง ๆ ได้ใช้ปัจจัยทั้งด้านอุปสงค์และอุปทานในการจัดระดับสถานีอนามัย สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดยังมีบทบาทที่สำคัญในการจ่ายเงินให้กับสถานีอนามัย ในขณะที่การบริหารจัดการโดยหน่วยบริการระดับปฐมภูมิ (Contracting Unit for Primary care, CUP) มีแนวโน้มลดลง นอกจากนั้นยังพบว่ามีหลายจังหวัดที่ใช้การจ่ายค่าตอบพิเศษหรือโบนัส ในการจูงใจให้สถานีอนามัยเพิ่มคุณภาพการบริการให้กับประชาชน จึงควรพัฒนาวิธีการจ่ายเงินให้กับสถานีอนามัย หาแนวทางการจัดระดับสถานีอนามัย ศึกษาทั้งวิธีจ่ายเงินและจำนวนงบประมาณที่เหมาะสมของงบประมาณต่าง ๆ ที่จัดสรรให้สถานีอนามัย ตลอดจนพัฒนาวิธีจ่ายค่าตอบแทนพิเศษและกำหนดหลักเกณฑ์และอัตราเรียกเก็บการบริการนอกเครือข่ายให้เหมาะสมต่อไป