ความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับการตรวจพบโปรโตซัวในลำไส้ชนิด Sarcocystis hominis

บทคัดย่อ

Sarcocystis hominis เป็นสาเหตุของการเกิดโรค Sarcocystosis และกลุ่มอาการ HES (Hypereosinophilic syndrome) และยังทำให้เกิดอาการอุจจาระร่วงเรื้อรัง วัตถุประสงค์ของการศึกษานี้เพื่อหาความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการตรวจพบโปรโตซัวในลำไส้ S. hominis ในประชาชนทั้ง 4 ภาค ในพื้นที่ 75 จังหวัดของประเทศไทย การศึกษาแบบภาคตัดขวางนี้ทำในกลุ่มตัวอย่างจำนวน 15,555 คนจากประชาชนในพื้นที่ 75 จังหวัดทั่วประเทศ ด้วยเทคนิคการสุ่มตัวอย่างแบบกลุ่ม 30 cluster sampling ในช่วงเดือนมกราคม - พฤษภาคมพ.ศ. 2552 พบอัตราความชุกของโปรโตซัวในลำไส้ S. hominis ในกลุ่มตัวอย่างร้อยละ 1.5 โดยเฉพาะพบ อัตราชุกของ S. hominis สูงในเพศชายในกลุ่มอายุ 50-59 ปี และในกลุ่มตัวอย่างที่อาศัยอยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เมื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์และปัจจัยกำหนดของการตรวจพบ S. hominis พบว่าปัจจัยที่มีความ สัมพันธ์กับการตรวจพบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p 0.05) ได้แก่ พฤติกรรมการบริโภคอาหารที่ปรุงจากเนื้อ วัวและเนื้อควายดิบ การบริโภคผักสดที่ล้างไม่สะอาด และการขับถ่ายในส้วมที่ไม่ถูกสุขลักษณะ โดยพบว่า ตัวแปรการบริโภคเนื้อวัว/เนื้อควายดิบเป็นตัวแปรที่มีอำนาจในการคาดทำนายการตรวจพบโปรโตซัว S. hominis สูงสุด โดยสามารถพยากรณ์ได้ ร้อยละ 28.98 สามารถคาดทำนายการเกิดโรคนี้ได้ดังสมการ -7.079 + (1.268) (การกินเนื้อวัวเนื้อควายดิบ) + (1.831)(การกินลาบเนื้อดิบ) + (-1.297) (การถ่ายอุจจาระนอกส้วม) ผลการ ศึกษาครั้งนี้ชี้ให้เห็นว่าโปรโตซัวในลำไส้ S. hominisเป็นปรสิตที่มีความสำคัญทางการแพทย์และทางสาธารณสุข ซึ่งทำให้เกิดผลกระทบกับสุขภาพของประชาชนและมีสาเหตุการติดเชื้อจากพฤติกรรมการบริโภคที่ไม่ถูกต้อง