การใช้บริการทางการแพทย์ของประชาชนสุรินทร์ ภายใต้นโยบาย 30 บาทรักษาทุกที่: มุมมองจากผู้นำชุมชนและอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน

บทคัดย่อ

การศึกษานี้้มีวัตถุุประสงค์เพื่อสำรวจมุมมองของผู้นำชุมชนและอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ต่อการใช้บริการทางการแพทย์ภายใต้นโยบาย “30 บาทรักษาทุกที่่” ในจังหวัดสุรินทร์ โดยเก็บรวบรวมข้อมูลผ่านแบบสอบถามออนไลน์วิเคราะห์ด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติอ้างอิง พบว่ากลุ่มตัวอย่างจำนวน 7,173 รายส่วนใหญ่เป็นอสม. (ร้อยละ 76.1) เพศหญิง (ร้อยละ 73.9) และอยู่ในช่วงอายุุ 50–59 ปี (ร้อยละ 48.4) ด้านความรู้เกี่ยวกันโยบายส่วนใหญ่ได้รับข้อมูลจากหน่วยงานราชการ (ร้อยละ 78.0) และมีบทบาทในการถ่ายทอดนโยบายสู่ชุมชน (ร้อยละ 90.3) โดยใช้การสื่อสารแบบรายบุคคลเป็นหลัก (ร้อยละ 68.2) “คลินิกพยาบาลชุมชนอบอุ่น” เป็นหน่วยนวัตกรรมบริการสาธารณสุขที่่ประชาชนรู้จักมากที่สด(ร้อยละ 54.4) และพบมากที่่สุดในพื้นที่่ (ร้อยละ 37.7) ด้านความคิดเห็นร้อยละ 83.4 เห็นว่าการสื่อสารนโยบายควรผ่านผู้นำชุมชนและอสม. ร้อยละ 48.7 เห็นว่าโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ให้บริการดีที่่สุดเมื่อเทียบกับสถานพยาบาลระดับสูงกว่า ด้านประสบการณ์การใช้บริการของประชาชนร้อยละ 55.1 ยังไม่พบการเปลี่ยนแปลงในการใช้บริการทางการแพทย์์ของประชาชนและร้อยละ 50.3 เคยใช้บริการจากหน่วยนวัตกรรมบริการสาธารณสุข โดยคลินิกพยาบาลชุมชนอบอุ่นได้รับความนิยมสูงสุด (ร้อยละ 28.7) ผลการวิเคราะห์พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.05) ระหว่างผู้นำชุมชนและอสม.ในหลายประเด็นของแบบสอบถาม ผลวิเคราะห์เปรียบเทียบระหว่างพื้นที่่ในเขตและนอกเขตเทศบาล พบว่า กลุ่มในเขตเทศบาลนิยมใช้บริการโรงพยาบาลขนาดใหญ่ขณะที่่กลุ่มนอกเขตใช้บริการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล มากกว่าอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.05) สะท้อนอิทธิพลของบริบทพื้นที่่ต่อพฤติกรรมสุขภาพ ควรพัฒนากลไกสื่อสารและแนวทางปฏิบัติของนโยบายให้ชัดเจนและเหมาะสมกับแต่ละพื้นที่่ เพื่อส่งเสริมการเข้าถึงสิทธิอย่างทั่วถึงและยั่งยืน