เซลล์ต้นกำเนิด : บทนำ สถานภาพ และความคาดหวัง

บทคัดย่อ

ปัจจุบันการวิจัยด้านเซลล์ต้นกำเนิดนับเป็นหนึ่งในสาขาที่ได้รับความสนใจมากที่สุดทางวิทยาศาสตร์การแพทย์ ด้วยความหวังที่จะนำมาใช้ประโยชน์ในการรักษาและฟื้นฟูสภาวะเสื่อมของร่างกาย เซลล์ต้นกำเนิดที่มีการศึกษามากที่สุดมี 2 ประเภท คือ enbryonic stem cell และ adult stem cel สำหรับ embryonic stem cell ถึงแม้จะมีแนวโน้มที่ดีในการรักษาโรค แต่ก็มีปัญหาด้านจริยธรรมเข้ามาเกี่ยวข้อง อย่างไรก็ตามการค้นพบวิธีการใหม่ในการเหนี่ยวนำให้เกิด pluripotent stem cell (induced pluripotent stem cell หรือ iPSC) ซึ่งไม่มีการทำลายตัวอ่อน อาจเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญที่ทำให้งานวิจัยด้านเซลล์ต้นกำเนิดชนิด embryonic stem cell ดำเนินต่อไปได้ โดยไม่มีข้อโต้แย้งทางจริยธรรม นอกจากนั้น ยังมีการวิจัยทางคลินิกจำนวนมาก ที่นำ adult stem cell มาใช้ประโยชน์ในการรักษาผู้ป่วย ซึ่งอยู่ในระหว่างการวิจัยทั้งสิ้น ในปัจจุบันการรักษา ผู้ป่วยโดยใช้เซลล์ต้นกำเนิด ที่ถือเป็นการรักษามาตรฐานทางการแพทย์มีเพียงลักษณะเดียว คือ การปลูกถ่ายไขกระดูก ซึ่งมีมานานถึง 40 ปี

นอกเหนือจากการนำเซลล์ต้นกำเนิดมาใช้ประโยชน์ในการรักษาหรือฟื้นฟูสภาวะเสื่อมแล้ว องค์ความรู้ทางชีววิทยาและคุณลักษณะเฉพาะของเซลล์ต้นกำเนิดชนิดต่าง ๆ ยังมีประโยชน์ในการพยากรณ์โรคและการวางแผนการรักษา บทความนี้มุ่งเน้นการทบทวนวรรณกรรมเพื่อสรุปองค์ความรู้พื้นฐาน สถานภาพ และความคาดหวังในการนำเซลล์ต้นกำเนิดไปใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ โดยมุ่งหวังว่าในอนาคตอันใกล้นี้ งาน วิจัยเซลล์ต้นกำเนิดจะเป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยที่สำคัญในกระทรวงสาธารณสุข อันจะนำไปสู่การพัฒนาวิธีใหม่ในการรักษาโรคต่าง ๆ ที่ปัจจุบันยังไม่มีวิธีรักษาให้หายขาดได้