การพยากรณ์การเกิดโรคไข้เลือดออก ในพื้นที่จังหวัดเพชรบูรณ์ พ.ศ. 2558

บทคัดย่อ

โรคไข้เลือดออกเป็นโรคที่เป็นปัญหาสำคัญทางด้านสาธารณสุขของประเทศไทย นโยบายการดำเนินงานของกระทรวงสาธารณสุข เน้นให้ทุกจังหวัดเร่งป้องกันควบคุมโรคล่วงหน้าก่อนฤดูฝนร่วมกับการวินิจฉัยและการรักษาที่ทัน ท่วงที การใช้ประโยชน์ข้อมูลการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาเพื่อหามาตรการป้องกัน ควบคุมโรคไข้เลือดออกอย่างเฉพาะเจาะจงด้วยวิธีการพยากรณ์การเกิดโรคทางระบาดวิทยาเชิงพรรณนา การใช้สถิติเชิงปริมาณ และการวิเคราะห์พื้นที่เสี่ยงสามารถใช้เป็นแนวทางในการเตือนภัยและการพยากรณ์ล่วงหน้าได้ โดยการศึกษานี้ รวบรวมข้อมูลผู้ป่วยโรคไข้เลือดออกรวมทุกชนิด ตั้งแต่ปี 2553 ถึง 2558 นำเสนอในรูปความถี่ ร้อยละ และอัตราต่อประชากรแสนคนการวิเคราะห์ข้อมูลในการพยากรณ์โรคล่วงหน้า ใช้สถิติ time series analysis: triple exponential smoothing หรือ Winter's model วิเคราะห์ด้วยโปรแกรมสำเร็จรูปคอมพิวเตอร์ (ค่าความคลาดเคลื่อนที่ แอลฟ่า แกรมม่า และเดลต้าเท่ากับ 0.96, 0.34 และ 1 ตามลำดับ) และการวิเคราะห์พื้นที่เสี่ยง ผลการศึกษา พบว่า ปี 2558 (ณ เดือนสิงหาคม)พบผู้ป่วย จำนวนทั้งสิ้น 286 ราย (อัตราป่วย 28.72 ต่อประชากรแสนคน) ไม่มีรายงานการเสียชีวิต กลุ่มอายุที่พบ สูงสุดคือกลุ่มอายุ 10-14 ปี (อัตราป่วย 127.97 ต่อประชากรแสนคน) ตั้งแต่ต้นปีจนถึงเดือนสิงหาคม พบแนวโน้ม ผู้ป่วยน้อยกว่าค่ามัธยฐาน 5 ปีย้อนหลัง ในเดือนกรกฎาคมพบผู้ป่วยเพิ่มมากขึ้น แต่ยังต่ำกว่าค่ามัธยฐาน 5 ปีสำหรับสถานการณ์โรคไข้เลือดออก จังหวัดเพชรบูรณ์ ในรอบ 5 ปีที่ผ่านมานั้น พบผู้ป่วยในทุกอำเภออย่างต่อเนื่องการระบาดเป็นลักษณะสูงขึ้น 1 ปี แล้วต่ำลง 2 ปี พบผู้ป่วยสูงสุดช่วงฤดูฝน การพยากรณ์คาดว่าปี พ.ศ. 2559 น่าจะมีรายงานผู้ป่วยโรคไข้เลือดออกถึงเดือนมิถุนายน ประมาณ 842 ราย โดยเดือนมิถุนายนมีจำนวนผู้ป่วยสูงสุด 447 รายเมื่อเปรียบเทียบกับค่ามัธยฐานย้อนหลัง 5 ปี (พ.ศ.2554-2558) การพยากรณ์แนวโน้มการเกิดโรค พ.ศ. 2559 ด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูป พบมีแนวโน้มผู้ป่วยเพิ่มมากขึ้นและสูงกว่าค่ามัธยฐานตั้งแต่ต้นปี ทั้งนี้ ภายใต้ภาวะทางภูมิศาสตร์หรือสิ่งแวดล้อมหรือกิจกรรม และนโยบายต่าง ๆ ที่ไม่เปลี่ยนแปลงมากนัก การวิเคราะห์พื้นที่เสี่ยงไข้เลือดออกในปี 2559 จากการคำนวณระดับความเสี่ยงรายอำเภอ พบเสี่ยงสูง จำนวน 5 อำเภอ ได้แก่ หล่มสักเมืองเพชรบูรณ์วิเชียรบุรี ศรีเทพ และหนองไผ่ และเสี่ยงปานกลาง จำนวน 6 อำเภอ ได้แก่ ชนแดน หล่มเก่า บึงสามพัน น้ำหนาว วังโป่ง และเขาค้อ