การประเมินการใช้ Thai Algorithm สำหรับการติดตามอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา

บทคัดย่อ

ด้วยเกณฑ์การประเมินขององค์การอนามัยโลก (WHO-UMC Causality Assessment) เครื่องมือมาตรฐานในงานเฝ้าระวังความปลอดภัยด้านยาของประเทศไทย ได้รับความนิยมน้อยมากเมื่อเปรียบเทียบกับ Naranjo's algorithm ที่มีรูปแบบใช้ง่ายและสะดวกแต่ Naranjo's algorithm ก็มีข้อจำกัดหลายประการ เช่น คำถามบางข้อไม่สอดคล้องกับแนวปฏิบัติทางคลินิกของประเทศไทย บางข้อมีการตีความที่แตกต่างกันระหว่างผู้ประเมิน ดังนั้น จึงได้มีการพัฒนา Thai algorihm โดยการประยุกต์จากเกณฑ์องค์การอนามัยโลกในรูปแบบใหม่ขึ้น การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินความตรงความเที่ยงของ Thai algorithm และ Naranjo's algorithm โดยมีเกณฑ์องค์การอนามัยโลกเป็นตัวเทียบมาตรฐานและประเมินการยอมรับเครื่องมือ Thai algoritun มีวิธีการศึกษาเป็นแบบภาคตัดขวาง คัดเลือกรายงาน ADR 600 ฉบับ ที่ได้รับในปี พ.ศ. 2555 ด้วยวิธีส่มแบบอิสระจากโรงพยาบาลสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข 30 แห่ง ซึ่งคัดเลือกมาด้วยวิธีการสุ่มแบบแบ่งชั้นภูมิ 3 ระดับตามขนาด ผู้ประเมินแต่ละคนประเมินรายงาน 200 ฉบับจากโรงพยาบาลในระดับเดียวกับที่สังกัด ด้วย 3 เครื่องมือ ตามที่กำหนดจากการสุ่มแบบอิสระ ผลการประเมินแบ่งปืน 2 กลุ่ม กลุ่มผลบวก คือ certain และ probable สถิติที่ใช้คือ ค่าความไว ความจำเพาะ ความสอดคล้อง (kappa statis-tics) และความถี่ ผลการศึกษาพบว่า Thai และ Naranjo's algorithm มีค่าความตรงใกล้เคียงกัน คือ Thai algorithm ได้ผลการประเมินกลุ่มผลบวกตรงกับเกณฑ์องค์การอนามัยโลก 361 ฉบับ ค่าความไวร้อยละ 75.1 ความจำเพาะร้อยละ 66.4 ในขณะที่ Naranjo's algorithm ได้ผลตรงกับเกณฑ์องค์การอนามัยโลก 363 ฉบับ ความไวร้อยละ 75.5ความจำเพาะร้อยละ 67.2 ความเที่ยงของเครื่องมือทั้ง 3 ชนิด โดยผู้ประเมิน 3 คน (inter-observer reliability)อยู่ในระดับพอใช้ เกณฑ์องค์การอนามัยโลก Thai algorithm และ Naranjo'salgorithm มีค่าความสอดคล้อง ที่ 0.33, 0.22 และ 0.21 ตามลำดับ ร้อยละ 80.3 ของผู้ตอบแบบสอบถามยอมรับการใช้ Thai algorithm โดยสรุป Thai algorithm และ Naranjo's algorithm มีค่าความไวและความจำเพาะในการประเมินรายงาน ADR จากงานประจำใกล้เคียงกัน เมื่อใช้เกณฑ์องค์การอนามัยโลกเป็นเครื่องมือเทียบมาตรฐาน และผู้ประเมินส่วนใหญ่ยอมรับที่จะใช้เครื่องมือ Thai algorithm โดยมีข้อเสนอแนะให้พัฒนาโปรแกรมสำเร็จรูปเพื่อความสะดวกในการใช้งาน