กระบวนการสร้างความร่วมมือทางสังคมระหว่างชุมชนชาวเขาเผ่ามัง เผ่าเมี่ยน เผ่าลัวะ เพื่อการจัดการขยะอย่างยั่งยืน ในพื้นที่ตำบลป่ากลาง อำเภอบัว จังหวัดน่าน

บทคัดย่อ

การศึกษานี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความร่วมมือทางสังคมระหว่างชุมชนชาวเขาเผ่ามัง เมี่ยน ลัวะเพื่อการจัดการขยะอย่างยั่งยืน ในพื้นที่ตำบลป่ากลาง อำเภอบัว จังหวัดน่าน เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมเลือกประชากรแบบเจาะจง ได้แก่ แกนนำชุมชน จำนวน 92 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่แบบสำรวจ แบบสอบถาม การสนทนากลุ่ม แบบสัมภาษณ์ การสังเกต และการอภิปรายกลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าร้อยละและการวิเคราะห์เชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า กระบวนการดำเนินงานของชุมชนเริ่มจากการศึกษาบริบท วิเคราะห์ปัญหาและศักยภาพการแก้ไขปัญหาขยะของชุมชน การเสริมสร้างสมรรถนะในการจัดการขยะให้แก่แกนนำชุมชนเพื่อเป็นตัวกลางในการสร้างความร่วมมือของทุกชนเผ่า การจัดทำแผนปฏิบัติการแก้ไขปัญหาขยะเพื่อนำสู่การปฏิบัติ และการประเมินผล ซึ่งพบว่า ประชาชนพฤตินิสัยในการจัดการขยะที่ถูกต้องเพิ่มขึ้น มีการ ขับเคลื่อนกิจกรรมการจัดการขยะอย่างต่อเนื่อง ส่งผลทำให้ปริมาณขยะลดลงจากเดิม ร้อยละ 47.93 สภาพแวดล้อมของชุมชนได้รับการพัฒนาให้น่าอยู่ และประชาชนมีความพึงพอใจ ร้อยละ 100.00 โดยปัจจัยแห่งความสำเร็จ ได้แก่การสนับสนุนจากองค์การบริหารส่วนตำบล การมีส่วนร่วมของชุมชนและภาคีเครือข่าย กิจกรรมมีความสอดคล้องกับ ภูมิสังคมของชุมชน ส่วนข้อเสนอแนะเพื่อความยั่งยืน ได้แก่ การขยายผลกิจกรรมออกไปสู่ภาคีอื่น ๆ ในชุมชนและผู้นำชุมชน หน่วยงานราชการในพื้นที่ควรเป็นต้นแบบในการจัดการขยะให้แก่ประชาชน