สถานการณ์การจัดอาหารในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กในประเทศไทย

บทคัดย่อ

ปัจจุบันหน่วยงานภาครัฐได้มีการกำหนดมาตรฐานการจัดอาหารในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก (ศพด.) เพื่อใช้เป็นแนวทางในการดำเนินงานด้านโภชนาการ อย่างไรก็ตามจากหลักฐานทางวิชาการแสดงให้เห็นว่า ศพด. จำนวนหนึ่ง มีการจัดอาหารที่มีน้ำตาล ไขมัน หรือโซเดียมสูงซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดปัญหาภาวะโภชนาการเกินในเด็กการศึกษาครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินสถานการณ์การดำเนินงานด้านการจัดอาหารใน ศพด. ในประเทศไทยการศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาแบบตัดขวาง โดยใช้แบบสอบถามเพื่อสำรวจข้อมูลทั่วไปและการจัดการอาหารจากกลุ่ม ตัวอย่าง ศพด. จำนวน 410 แห่ง ซึ่งเป็นตัวแทน ศพต.ใน 6 ภูมิภาคทั่วประเทศ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและหาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยที่สนใจ ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า ศพด. ขนาดใหญ่และขนาดกลางที่ตั้งอยู่ในเขตอำเภอเมืองจัดอาหารประเภทเนื้อสัตว์ ผัก และผลไม้ให้เด็กมากกว่า ศพด. ขนาดเล็กที่ตั้งอยู่นอกเขตอำเภอเมืองการจัดอาหารประเภทขนมไทย นมเปรี้ยว นมหวาน และน้ำอัดลม พบมากที่สุดทั้งใน ศพด. ที่ตั้งอยู่ในเขตอำเภอเมือง (ร้อยละ 67, 12.7, 10.2 และ 1.7 ตามลำดับ) และ ศพด. ขนาดใหญ่ (ร้อยละ 75.8, 18.1, 12.1 และ 3 ตามลำดับ)อาหารประเภทน้ำหวาน ขนมกรุบกรอบ และของหวาน พบว่ามีการจัดมากที่สุดใน ศพด. ที่ตั้งอยู่นอกเขตเมือง (ร้อยละ 14.4, 12.7 และ 9.9 ตามลำดับ) และใน ศพด.ขนาดเล็ก (ร้อยละ 17.5, 13.4 และ 10.1 ตามลำดับ) บุคลากรในศพด.ขนาดใหญ่และตั้งอยู่ในเขตอำเภอเมืองได้รับการอบรมโภชนาการมากกว่าบุคลากรที่อยู่ใน ศพด. ขนาดเล็กและตั้งอยู่นอกเขตอำเภอเมือง ศพด.ที่มีบุคลากรที่ได้รับการอบรมโภชนาการ พบว่า จัดอาหารที่มีพลังงาน สูงหลายชนิดให้เด็ก ทั้งนี้ควรสนับสนุนให้มีระบบติดตามและประเมินการนำมาตรฐานกลางไปใช้ในการจัดอาหารในศพด. สนับสนุนให้เกิดการมีส่วนร่วมของนักโภชนาการในท้องถิ่น มีการจัดอบรมและการทบทวนความรู้ด้านโภชนาการแก่บุคลากรทั้งใน ศพด. และองค์กรปกครองท้องถิ่น รวมทั้งควบคุมคุณภาพการจัดอบรมโภชนาการและกระจายโอกาสการอบรมให้บุคลากรอย่างทั่วถึงและครอบคลุม ศพด. ทุกแห่ง