การสั่งใช้ยาต้นแบบและความคิดเห็นของแพทย์ต่อมาตรการลดการสั่งใช้ยาต้นแบบ

บทคัดย่อ

การศึกษาเชิงสำรวจนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการสั่งใช้ รวมทั้งความคิดเห็นต่อการสั่งใช้และต่อมาตรการในการลดการสั่งใช้ยาด้นแบบ แล้วเปรียบเทียบความคิดเห็นดังกล่าวของแพทย์อายุรกรรมในโรงพยาบาล ทั่วไปและโรงพยาบาลศูนย์ สังกัดกระทรวงสาธารณสุขทุกแห่งในประเทศไทย ดำเนินการรวบรวมข้อมูลใน ช่วงเดือน กรกฎาคม - สิงหาคม พ.ศ. 2553 โดยการส่งแบบสอบถามเพื่อสำรวจความคิดเห็นทั้งหมดจำนวน 470 ฉบับ ได้รับการตอบกลับ 95 ฉบับ (20.21%)

การศึกษาพบว่าร้อยละ 87.40 ของแพทย์มีการสั่งใช้ยาด้นแบบ โดยมีเหตุผลสำคัญ 3 ลำดับแรก คือ ทำให้แน่ใจในผลการรักษามากขึ้น ความสามารถในการจ่ายค่ายาด้นแบบของผู้ป่วยและความจำเป็นในกรณีที่ยานั้น มีช่วงการรักษาแคบ สำหรับมาตรการในการลดการสั่งใช้ยาด้นแบบ 3 ลำดับแรกที่แพทย์ส่วนใหญ่เห็นด้วยคือการพัฒนาคุณภาพยาชื่อสามัญเพื่อให้มั่นใจในคุณภาพ กระทรวงสาธารณสุขควรมีระบบการจัดเก็บข้อมูลเกี่ยวกับการวิเคราะห์มาตรฐานยาต้นแบบและยาชื่อสามัญที่สามารถนำไปปรับใช้ได้ทั่วประเทศ และเภสัชกรควรมีข้อมูลเปรียบเทียบยาสามัญกับยาค้นแบบที่สามารถเรียกดูได้ง่าย

ผลการเปรียบเทียบความคิดเห็นต่อมาตรการในการลดการสั่งใช้ยาด้นแบบพบว่า แพทย์ที่ปฏิบัติงานในโรงพยาบาลศูนย์เห็นด้วยมากกว่าแพทย์ที่ปฏิบัติงานในโรงพยาบาลทั่วไปอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p 0.02)ในมาตรการเรื่องการออกแบบแนวทางปฏิบัติในการใช้ยาต้นแบบกลุ่มที่มีการใช้มากให้เป็นมาตรฐานเดียวกัน ทั่วประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มยาที่มีปริมาณการใช้มาก นอกจากนั้นพบว่าแพทย์อายุรกรรมที่มีระยะเวลาในการทำงานไม่เกิน 10 ปีเห็นด้วยมากกว่าแพทย์อายุรกรรมที่มีระยะเวลาในการทำงานมากกว่า 10 ปีขึ้นไป ในมาตรการเกี่ยวกับการกำหนดเกณฑ์ที่แพทย์ยอมรับในการสั่งใช้ยาต้นแบบ (p 0.03) และการกำหนดจำนวนปริมาณยาต่อใบสั่งยาในแต่ละโรงพยาบาล (p 0.003) รวมถึงระบบการแจ้งข้อมูลเกี่ยวกับมูลค่าการสั่งใช้ยาต้นแบบของแพทย์แต่ละคนกลับไปให้แพทย์ทราบ (p 0.04) ส่วนความคิดเห็นเกี่ยวกับการบริหารยาและเวชภัณฑ์ของคณะกรรมการโรงพยาบาลควรมีความเข้มแข็งในการคัดเลือกขาต้นแบบเข้าโรงพยาบาล พบว่าแพทย์อายุรกรรมที่ปฏิบัติงานนอกเวลาที่อื่นเห็นด้วยมากกว่าแพทย์อายุรกรรมที่ไม่ได้ปฏิบัติงานนอกเวลาที่อื่น (p 0.02)

ผลการศึกษานี้แสดงให้เห็นว่าแพทย์อายุรกรรมส่วนใหญ่มีการสั่งใช้ยาด้นแบบ และเชื่อว่ายาต้นแบบมีประสิทธิภาพที่ดีกว่ายาชื่อสามัญ โดยเห็นว่าหากต้องการลดการสั่งใช้ยาด้นแบบควรมีการพัฒนาคุณภาพยาชื่อสามัญให้เทียบเท่ากับยาต้นแบบ และควรมีข้อมูลเปรียบเทียบระหว่างยาทั้งสองที่น่าเชื่อถือและเข้าถึงได้ง่าย