การพัฒนาระบบบริการสุขภาพจิต: จากนโยบายสู่การปฏิบัติ

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาระบบบริการสุขภาพจิตภายใต้บริบทของจังหวัดกาฬสินธุ์  โดยใช้ระเบียบวิธีการวิจัยและพัฒนา ทำการศึกษาระหว่างเดือนตุลาคม 2561- พฤศจิกายน 2562 วิธีการศึกษาประกอบด้วย (1) การศึกษาปัญหาและสถานการณ์การให้บริการ  และการวิเคราะห์ความพร้อมของบุคลากร  (2)  การพัฒนาแนวทางการจัดบริการและการสนับสนุนการปฏิบัติงานของบุคลากร (3) การติดตามประเมินผลและการปรับปรุงการดำเนินงาน กลุ่มตัวอย่างเป็นบุคลากรทางการแพทย์ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาระบบบริการสุขภาพจิต  จำนวน  236  คน  ซึ่งสุ่มแบบเจาะจง จากหน่วยงานสาธารณสุขทุกแห่งในจังหวัดกาฬสินธุ์ เครื่องมือในการศึกษา ประกอบด้วยแบบประเมินตัวชี้วัด และแบบประเมินความพร้อมของบุคลากร วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา  ผลการศึกษาพบว่า  ผลการให้บริการตามตัวชี้วัดงานสุขภาพจิตบางส่วนยังไม่บรรลุเกณฑ์เป้าหมาย  และความพร้อมของบุคลากรที่วัดจากระดับการรับรู้ความสามารถของตนเองต่อขอบเขตและสมรรถนะการปฏิบัติงานจิตเวชและสุขภาพจิตอยู่ในระดับปานกลาง ผู้วิจัยสร้างแนวทางการดำเนินงานสุขภาพจิตจังหวัดกาฬสินธุ์เป็นเครื่องมือในการพัฒนาระบบและกระบวนการดูแลผู้ป่วยด้านสุขภาพจิตและจิตเวช และสนับสนุนการปฏิบัติงาน โดยจัดการอบรม การจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ การสนทนากลุ่ม การ coaching และสร้างการมีส่วนร่วมกับภาคีเครือข่าย หลังการดำเนินการพบว่า การรับรู้ ความคาดหวังและพฤติกรรมตามขอบเขตและสมรรถนะการปฏิบัติงานจิตเวชและสุขภาพจิตของบุคลากรที่เกี่ยวข้องกับงานสุขภาพจิตดีขึ้นกว่าก่อนและหลังดำเนินงาน 6 เดือน ผลการดำเนินงานในการให้บริการงานสุขภาพจิต หลังการดำเนินงาน 12 เดือน พบว่า ร้อยละของผู้ป่วยโรคจิตเภทที่มีอาการกำเริบซ้ำด้วยโรคเดิมภายใน 3 เดือนลดลงร้อยละ 3.02 อัตราการนอนโรงพยาบาลซ้ำ (Re-admission) ของผู้ป่วยจิตเวช ภายใน 3 เดือนลดลงร้อยละ 1.58 ผู้ป่วยจิตเวชที่มีปัญหาซับซ้อนได้รับการติดตามเยี่ยมบ้านและดูแลต่อเนื่องเพิ่มขึ้นร้อยละ  27.00  อัตราการเข้าถึงบริการโรคซึมเศร้าเพิ่มขึ้นร้อยละ 19.40 และมีผลการดำเนินงานผ่านเกณฑ์เป้าหมายตัวชี้วัด