กระบวนการพัฒนาอัตลักษณ์บัณฑิตของวิทยาลัยในสังกัดสถาบันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อศึกษากระบวนการพัฒนาอัตลักษณ์บัณฑิตวิทยาลัยในสังกัดสถาบันพระบรมราชชนก เป็นการวิจัยแบบผสม (mixed method) รวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลทั้งเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ วิธีการเชิงคุณภาพนำมาใช้ในการศึกษาอัตลักษณ์บัณฑิต และกระบวนการพัฒนาอัตลักษณ์บัณฑิตของวิทยาลัยในสังกัด สถาบันพระบรมราชชนก โดยการสนทนากลุ่มและสัมภาษณ์ สำหรับวิจัยเชิงปริมาณนำมาใช้ในการศึกษาความคิดเห็น ของผู้ใช้บัณฑิตต่ออัตลักษณ์บัณฑิตของสถาบันพระบรมราชชนกเพื่อการยืนยันผลการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ กลุ่มตัวอย่างการวิจัยเชิงคุณภาพประกอบด้วยผู้บริหาร คณาจารย์ อาจารย์พี่เลี้ยงในแหล่งฝึกภาคปฏิบัติ นักศึกษาชั้นปีที่ 4 จำนวน 187 คน และกลุ่มตัวอย่างการวิจัยเชิงปริมาณ ได้แก่ บัณฑิตระดับปริญญาตรีที่สำเร็จการศึกษาจากวิทยาลัยในสังกัดสถาบันพระบรมราชชนกปีการศึกษา 2558 ซึ่งสำเร็จการศึกษาไปแล้วเป็นเวลา 1 ปี จำนวน 370 คน โดยให้ผู้บังคับบัญชาระดับต้นของบัณฑิตเป็นผู้ประเมิน เครื่องมือทีใช้ได้แก่ แบบสอบถามพฤติกรรมที่แสดงถึงอัตลักษณ์บัณฑิตสถาบันพระบรมราชชนกที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้นเป็นแบบประมาณค่า 5 ระดับ ค่าสัมประสิทธิ์อัลฟ่าของครอนบาช เท่ากับ 0.87 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัยพบว่า อัตลักษณ์บัณฑิตของวิทยาลัยในสังกัดสถาบันพระบรมราชชนก “การบริการด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์” ซึ่งประกอบด้วย จิตบริการ (S=service mind) การคิดเชิงวิเคราะห์ (A=analytical thinking) และการมีส่วนร่วมของผู้ป่ วย/ผู้รับบริการ (P=participation) อยู่ในระดับดีทั้ง 3 ด้าน เรียงตามลำดับมากที่สุด ได้แก่ พฤติกรรมด้านจิตบริการ รองลงมา ได้แก่ พฤติกรรมด้านให้ผู้ป่วย/ผู้รับบริการมีส่วนร่วม และพฤติกรรมด้านการคิดวิเคราะห์ ส่วนด้านการพัฒนาอัตลักษณ์บัณฑิตในวิทยาลัยสังกัดสถาบันพระบรมราชชนก พบว่ามีกระบวนการเรียนการสอนทีสำคัญอย่างหลากหลายทั้งในและนอกห้องเรียน เรียงตามลำดับ 5 ลำดับแรก ได้แก่ (1) การเป็นต้นแบบของอาจารย์ (2) วิธีจัดการเรียนการสอนในห้องเรียนทีหลากหลายและเน้นการสอนแบบกลุ่มย่อย โดยวิธีการที ่ ใช้บ่อยได้แก่ reflection และ case ่study ที่เน้นความเข้าใจสถานการณ์จริงของชีวิต (3) การอยู่ร่วมกันแบบระบบครอบครัว (4) บูรณาการการเรียนการสอนกับกิจกรรมเสริมหลักสูตร และ (5) การกำหนดเป็นนโยบาย นอกจากจะได้ผลการวิจัยตามวัตถุประสงค์แล้วยังพบข้อมูลเพิ่มเติมในด้านอัตลักษณ์บัณฑิตมีความสอดคล้องกับค่านิยมกระทรวงสาธารณสุข (M O P H) และยังพบว่า บรรยากาศองค์กรของวิทยาลัยมีลักษณะองค์กรแบบเปิดและมีสุขภาพดี รวมทั้งพบว่า การจัดการศึกษาของวิทยาลัยทำให้เกิดการเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลงภายในตน (transformative learning) ของบัณฑิตอีกด้วย