ผลของการใช้กระบวนการมีส่วนร่วมต่อความรู้ พฤติกรรมและคุณภาพของน้ำมันทอดซ้ำ ของผู้ประกอบอาหารในชุมชน เทศบาลตำบลศรีพนมมาศ อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์
คำสำคัญ:
กระบวนการมีส่วนร่วม, ผู้ประกอบอาหาร, ความรู้, พฤติกรรม, คุณภาพของน้ำมันทอดซ้ำบทคัดย่อ
การวิจัยกึ่งทดลองชนิดหนึ่งกลุ่ม วัดผลก่อนและหลังการทดลองครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการใช้กระบวนการมีส่วนร่วมต่อความรู้ พฤติกรรมและคุณภาพของน้ำมันทอดซ้ำของผู้ประกอบอาหารในชุมชน เทศบาลตำบลศรีพนมมาศ อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ จำนวน 93 คนและน้ำมันทอดซ้ำ 60 ตัวอย่าง เครื่องมือประกอบด้วยแบบบันทึกข้อมูลทั่วไป แบบสอบถามความรู้เกี่ยวกับน้ำมันทอดซ้ำ แบบสอบถามพฤติกรรมการใช้น้ำมันทอดซ้ำหาค่าความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหาโดยผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 3 ท่านมีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.71 และ 0.69 ตามลำดับ และชุดทดสอบสารโพลาร์ในน้ำมันทอด ประสิทธิภาพของชุดทดสอบสารโพลาร์ในน้ำมันทอดมีความไวร้อยละ 95.00 และความแม่นยำร้อยละ 93.00 สามารถตรวจจับปริมาณสารโพลาร์ได้ตั้งแต่ร้อยละ 20.00 ของน้ำหนัก วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน Paired sample t-test และ Fisher’s exact test
ผลการวิจัยพบว่าผู้ประกอบอาหารมีความรู้เกี่ยวกับการใช้น้ำมันทอดซ้ำและมีพฤติกรรมการใช้น้ำมันทอดซ้ำก่อนและหลังกระบวนการมีส่วนร่วมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.001 ก่อนผู้ประกอบอาหารเข้าร่วมกระบวนการมีส่วนร่วมพบว่าน้ำมันทอดซ้ำยังไม่เสื่อมสภาพร้อยละ 20.00 น้ำมันทอดซ้ำใกล้เสื่อมสภาพร้อยละ 65.00 และน้ำมันทอดซ้ำเสื่อมสภาพร้อยละ 15.00 หลังการเข้าร่วมโปรแกรมพบว่าน้ำมันทอดซ้ำยังไม่เสื่อมสภาพสูงขึ้นเป็นร้อยละ 45.00 น้ำมันทอดซ้ำใกล้เสื่อมสภาพลดลงเป็นร้อยละ 55.00 และไม่พบน้ำมันทอดซ้ำเสื่อมสภาพ เมื่อเปรียบเทียบคุณภาพของน้ำมันทอดซ้ำก่อนและหลังกระบวนการมีส่วนร่วมแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.001
เอกสารอ้างอิง
กลุ่มงานคุ้มครองผู้บริโภค สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดอุตรดิตถ์. (2563). รายงานประจำปีงบประมาณ 2562.
อุตรดิตถ์: กลุ่มงานคุ้มครองผู้บริโภค สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดอุตรดิตถ์.
จงกลนี วิทยารุ่งเรืองศรี และคณะ. (2557). แนวทางการจัดทำแผนรับมือในภาวะฉุกเฉิน ความปลอดภัยอาหารของประเทศไทย. สำนักส่งเสริมและสนับสนุนอาหารปลอดภัย, 9.
จินตวีร์ เกษมศุข. (2561). แนวคิดการมีส่วนร่วมของประชาชนเพื่อการพัฒนาชุมชนที่ยั่งยืน. วารสารวิชาการ
มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 26(50), 169-186.
นฤมล เทียมสุวรรณ. (2564). การศึกษาปริมาณสารโพลาร์ในน้ำมันทอดซ้ำของผู้ประกอบการในเขตสุขภาพที่
วารสารศูนย์อนามัยที่ 10 อุบลราชธานี, 9(2), 97-104.
นันทิรา หงส์ศรีสุวรรณ์. (2015). อันตรายจากน้ำมันทอดซ้ำ. วารสารวิชาการและวิจัย มทร.พระนคร, 9(1), 166-175.
พิชาภรณ์ ดำริธรรมเจริญ. (2566). ผลของการใช้กระบวนการมีส่วนร่วมต่อความรู้ พฤติกรรมการใช้น้ำมัน
ทอดซ้ำของผู้ประกอบอาหารในโรงเรียน ในเขตเทศบาลเมืองอุตรดิตถ์ จังหวัดอุตรดิตถ์. การประชุมวิชาการงานคุ้มครองผู้บริโภคด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพแห่งชาติ ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2566.
รจฤดี โชติกาวินทร์, ทิพยาภรณ์ จุลชัยฤกษ์, ปิยธิดา เอ็นดู, เพชรดา สังขโต, อภิชญา สิงห์อ้นและภารดี อาษา. (2566). คุณภาพน้ำมันทอดซ้ำและความรู้ของผู้จำหน่ายอาหารในบริเวณรอบมหาวิทยาลัยบูรพา. การประชุมวิชาการระดับชาติ ครั้งที่ 15 มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม, 1923-1934.
สมบัติ นามบุรี. (2562). ทฤษฎีการมีส่วนร่วมในงานรัฐประศาสน์ศาสตร์. วารสารวิจัยวิชาการ, 2(1), 183-197.
สุชิน คเณสุข. (2565). น้ำมันทอดซ้ำ...เสี่ยงมะเร็ง. สืบค้นจาก https://www.fda.moph.go.th/
sites/food/ KM/oil/FryingOil2.pdf
สุกัญญา อินทชัย และรัตนา อาวิพันธ์. (2563). กระบวนการมีส่วนร่วมของผู้ประกอบการจำหน่ายอาหารใน การจัดการสุขาภิบาลอาหารในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่. วารสารวิจัย มข. (ฉบับบัณฑิตศึกษา), 20(1), 19-30.
สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. (2562). สถานการณ์ความปลอดภัยด้านอาหารและผลิตภัณฑ์สุขภาพ
ณ สถานที่จำหน่าย (ส่วนภูมิภาค) ผลการตรวจวิเคราะห์เบื้องต้นด้านเคมีและจุลินทรีย์ ปีงบประมาณ 2562. นนทบุรี: สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา.
ศิรินภา มณีแดง. (2560). การจัดการน้ำมันทอดซ้ำของผู้จำหน่ายอาหารทอดในพื้นที่เทศบาลตำบลวังไผ่ อำเภอเมือง จังหวัดชุมพร. [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
อรุณศรี บุญมาศิริ, (2561). การจัดการปัญหาน้ำมันทอดซ้ำในอาหารประเภทไก่ทอดในจังหวัดสมุทรสาคร. วารสารเภสัชกรรมไทย, 10(1). 185-194.
Boonwong, S., Thammasat University., & Thailand Ministry of Health. (2020). Revised Health
Impacts of Repeatedly Used Frying Oil. Bangkok: Ministry of Health Press.
Kumagai, Y., Matsui, H., & Kimura, H. (2022). Social Psychology in Health Behavior Changes:
A Group Intervention Approach. Journal of Health Psychology, 15(3), 45-57.
https://doi.org/10.1177/1469789319876543
Nguyen, T., & Brown, R. (2020). Promoting Healthy Cooking Practices: Managing Oil Usage for Better Health. Journal of Nutrition and Public Health, 15(3), 125-137.
Smith, J., Brown, K., & Nguyen, P. (2019). Healthy Cooking Practices for Public Health.
Cambridge: Cambridge University Press.
World Health Organization. (2018, April 12). Food Safety. Retrieved November 24, 2022, from
http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs399/en/
World Health Organization. (2021). Guidelines on Risk Factors and Management in Repeated oil Usage for Cooking. Geneva: WHO Press.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
วิธีการอ้างอิง
ฉบับ
บท
การอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 วารสารสาธารณสุขมูลฐาน (ภาคเหนือ)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
