DEVELOPMENT OF A COMMUNITY-BASED CARE MODEL FOR DIABETES PATIENTS BY VILLAGE HEALTH VOLUNTEERS

Authors

  • Noppadol Krutnoi Department of Health Service Support
  • Tawal Chooseang Charntamra Subdistrict Health Promoting Hospital, Nakhon Ratchasima Province

Keywords:

Diabetes Patients, Community care, Village Health Volunteers

Abstract

This action research aimed to develop a community-based care model for diabetes patients by Village Health Volunteers (VHVs). The study involved 70 participants, including VHVs and diabetes patients, selected through purposive sampling. The study followed the principles of action research.

The results showed that, before model development, VHVs served as members of the health team under the leadership of public health officers in caring for diabetes patients. Most patients mainly focused on attending scheduled medical appointments, while self-care behaviors remained limited.  After implementing the action research process, VHVs gained more confidence in providing care for diabetes patients, and patients improved their health behaviors. The care model developed through this study had seven key steps: 1) Empowerment training to VHVs, 2) Building strong relationships between VHVs and patients, 3) Identifying problems together, 4) Finding solutions as a team, 5) Conducting Empowerment home visits, 6) Supporting patient self-care, and 7) Following up regularly. As a result, VHVs gained their knowledge and confidence in patient care. Importantly, 85% of patients were able to achieved their self-care, and 87% expressed a high level of satisfaction with the model. These findings highlight that empowering VHVs serves as an effective strategy to strengthen the continuity of diabetes care within the community.

References

กระทรวงสาธารณสุข. (2554). แนวทางการดำเนินงานโดยอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.). สำนักโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมชนสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.

กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2564). สถานการณ์ผู้ป่วยเบาหวาน ปี 2563. นนทบุรี : กระทรวงสาธารณสุข.

กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. (2557). ระเบียบกระทรวงสาธารณสุขว่าด้วยอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน พ.ศ. 2554 พร้อมด้วยกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง. กรุงเทพฯ: สำนักงานกิจการโรงพิมพ์ องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก.

จุฑามาศ นักบุญ. (2560). ผลของโปรแกรมการเสริมพลังอำนาจอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านต่อการดูแลผู้ป่วยเบาหวาน. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี.

ชุติมา เลิศอาวุธ, โสภิดา ยอดยิ่ง, และจิราพร ถาวรสุข. (2568). การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูง โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ตำบลบ้านชวน อำเภอบำเหน็จณรงค์ จังหวัดชัยภูมิ. วารสารวิชาการกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ, 21(1), 104-114.

ณัฐธิวรรณ พันธุ์มุง, ขนิษฐา ศรีสวัสดิ์, พนิดา เจริญกรุง และศศิภรณ์ สารแสง. (2567). ปัจจัยความสำเร็จของการดำเนินงานสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานเข้าสู่ระยะสงบ. วารสารวิชาการกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ, 20(2), 17-26.

ณัฐวุฒิ สุริยะ, เกศกนก ดีพรม, วิศรุตา ตีเมืองซ้าย, อรัญญา ชัยธวัชพิบูลย์, และคอลิค ครุนันท์. (2568). ปัจจัยที่ส่งผลต่อระดับน้ำตาลในเลือดในผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม. วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์, 17(2), 208-224.

ประภา สิทธาพานิช, จิราภรณ์ ขอสุข, กาญจนา ไชยมาตร และมาดี ขันสัมฤทธิ์. (2565). ประสิทธิผลของการพัฒนาศักยภาพ อสม. ในการดูแลผู้ป่วยเบาหวาน ในคลินิกหมอครอบครัวย่อ. ยโสธรเวชสาร, 24(2), 36-48.

ราชวิทยาลัยแพทย์เวชศาสตร์ครอบครัวแห่งประเทศไทย. (2565). แนวทางการดูแลผู้ป่วยเบาหวาน ชนิดที่ 2 ให้เข้าสู่โรคเบาหวานระยะสงบด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอย่างเข้มงวดสำหรับบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข. กรุงเทพฯ: ราชวิทยาลัยแพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว.

โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลจารย์ตำรา. (2565). รายงานประจำปี 2565. นครราชสีมา : โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลจารย์ตำรา.

สาคร ไชยอำมมาตย์, ปรีชา ชัยอนันต์, และจิราภณ์ ชิตตรกูล. (2568). การพัฒนารูปแบบการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ ด้วยการนับคาร์บโดยกลไกอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านและภาคีเครือข่ายชุมชนจังหวัดเชียงใหม่. วารสารสาธารณสุขมูลฐาน (ภาคเหนือ), 35(2), 67-76.

สมาคมเบาหวานแห่งประเทศไทย. (2566). แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับโรคเบาหวาน 2566. กรุงเทพฯ: บริษัท ศรีเมืองการพิมพ์ จำกัด.

สถาบันวิจัยและประเมินทคโนโลยีกทางการแพทย์ กรมการแพทย์. (2553). การให้ความรู้เพื่อการจัดการโรคเบาหวานด้วยตนเอง. กรุงเทพฯ: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.

สุวิมล ว่องวานิช. (2555). การวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครราชสีมา. (2565). ระบบฐานข้อมูล HDC. สืบค้นจาก https://nma.hdc.moph.go.th/hdc/reports/report.php&cat_id=6966b0664b89805a484d7ac96c6edc48&id=953a2fc648be8ce76a8115fbb955bb51.

สำรวย ว่องไวยุทธ์. (2568). ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยโรคเบาหวาน ตำบลบ้านโพธิ์ อำเภอเมือง จังหวัดตรัง. วารสารวิชาการเพื่อการพัฒนาระบบสุขภาพปฐมภูมิและสาธารณสุข, 3(1), 141-156.

Bishop, A.et al. 1988. A collection of popular education resource and activities. Ontario: CUSO education department.

Kemmis, S. & McTaggart, R. (1988). The Action Research (3rd ed.). Victoria: Deakin University.

Pearson TL, Bardsley J, Weiner S, Kolb L. Population health: the diabetes educator’s evolving role. Diabetes Educ 2019; 45: 333-48.

World Health organization. (2019). Classification of Diabetes Mellitus. Geneva: April.

สืบค้นจาก. https://www.who.int/publications/i/item/classification-of-diabetes-mellitus.

Published

2025-12-12

How to Cite

ครุธน้อย น., & ชูแสง ถ. (2025). DEVELOPMENT OF A COMMUNITY-BASED CARE MODEL FOR DIABETES PATIENTS BY VILLAGE HEALTH VOLUNTEERS. Primary Health Care Journal (Northern Edition), 35(3), 42–52. Retrieved from https://thaidj.org/index.php/NRTC/article/view/16824

Issue

Section

Original Article (นิพนธ์ต้นฉบับ)