Factors Contributing to Success and Development of the Pharmaceutical Care Model for Inpatients: A Pilot Study in Hospitals within Health Region 11
Keywords:
inpatient pharmaceutical care, medication safety standards, pharmaceutical care outcomesAbstract
Background: A survey on inpatient pharmaceutical care safety standards revealed partial compliance with established guidelines.
Objective: To develop an inpatient pharmaceutical care system and evaluate its impact on knowledge, attitudes, practices, and factors influencing compliance with medication safety standards in a pilot site within Health Region 11.
Methodology: This developmental study was conducted from May to October 2024 in three provinces. The system was improved through an analysis of development opportunities and meetings with pharmacists. The evaluation was performed by comparing pre- and post-development data using the McNemar test, Wilcoxon signed-rank test, and multiple regression analysis to examine influencing factors.
Results: The study included 160 pharmacists with an average age of 37.9 years, 63.1% of whom worked in pharmaceutical services. After system development, knowledge of pharmaceutical care concepts and principles increased from 93.8% (SD = 9.3) to 94.7% (SD = 9.2). Positive attitudes improved from a median score of 3 to 4 (out of 5), and pharmaceutical care practices became more effective. The compliance rate with medication safety standards increased from 75.3% (SD = 23.5) to 77.9% (SD = 24.8). Factors influencing compliance included knowledge of pharmaceutical care principles, the number of pharmacists in hospitals, and pharmacists’ competency levels in inpatient pharmaceutical care practices.
Conclusion: The development of an inpatient pharmaceutical care system improved compliance with medication safety standards. Key factors influencing compliance included knowledge of pharmaceutical care principles, the number of pharmacists, and pharmacists' competency in providing inpatient pharmaceutical care.
References
Hepler CD, Strand LM. Opportunities and responsibilities in pharmaceutical care. Am J Hos Pharm. 1990;47(3):533-43. doi: 10.1093/ajhp/47.3.533.
Strand LM, Morley PC, Cipolle RJ, Ramsey R, Lamsam G. Drug related problem: their structure and function. DICP. 1990;24(11):1093-7. doi: 10.1177/106002809002401114.
อัญชภรณ์ คำสาร, จินดาวิทย์ อิสระโชติ, สมพงค์ คำสาร. กรอบแนวคิดการพัฒนางานบริบาลทางเภสัชกรรมเพื่อจัดการปัญหาการใช้ยา งานพัฒนาระบบยาและเภสัชสนเทศ โรงพยาบาลลำพูน (2560-2562). [อินเทอร์เน็ต]. ลำพูน: โรงพยาบาลลำพูน; 2564 [สืบค้นเมื่อ 3 เมย. 2566] สืบค้นจาก: http://www.rh1.go.th/web/uploads/document/64/document/25640719.pdf
Kopciuch D, Paczkowska A, Zaprutko T, Ratajczak P, Nowakowska E, Kus K. A survey of pharmacists' knowledge, attitudes and barriers in pharmaceutical care concept in Poland. BMC Med Edu. 2021;21(1):458. doi: 10.1186/s12909-021-02891-6.
Mishore KM, Mekuria AN, Tola A, Ayele Y. Assessment of knowledge and attitude among pharmacists toward pharmaceutical care in Eastern Ethiopia. Biomed Res Int. 2020;2020:7657625. doi: 10.1155/2020/7657625.
Silva BB, Fegadolli C. Implementation of pharmaceutical care for older adults in the Brazilian public health system: a case study and realistic evaluation. BMC Health Serv Res. 2020;20(1):37. doi: 10.1186/s12913-020-4898-z.
Bobbins AC, Burton S, Fogarty TL. Different models of pharmaceutical services and care in primary healthcare clinics in the Eastern Cape, South Africa: challenges and opportunities for pharmacy practice. Afr J Prim Health Care Fam Med. 2020;12(1):e1-11. doi: 10.4102/phcfm.v12i1.2323.
Guo X, Yao D, Liu J, Huang Y, Wang Y, Yao W. The current status of pharmaceutical care provision in tertiary hospitals: results of a cross-sectional survey in China. BMC Health Serv Res. 2020;20(1):518. doi: 10.1186/s12913-020-05371-7.
De Baetselier E, Van Rompaey B, Dijkstra NE, Sino CG, Akerman K, Batalha LM, et al. The NUPHAC-EU framework for nurses' Role in interprofessional pharmaceutical care: cross-sectional evaluation in Europe. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(15):7862. doi: 10.3390/ijerph18157862.
สายชล ชำปฏิ, สุวภาพ เตชะมหามณีรัตน์, ใจนุช กาญจนภู, นฤมล โพธิ์ศรีทอง, ถนอมพงษ์ เสถียรลัคนา, ธีรภัทร์ ฉันทพันธุ์, และคณะ. ประสบการณ์ อุปสรรค สิ่งสนับสนุน และผลลัพธ์ของการดำเนินงานบริบาลทางเภสัชกรรมในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงโดยเภสัชกรในคลินิกหมอครอบครัวในเขตสุขภาพที่ 6. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [สืบค้นเมื่อ 3 เม.ย. 2566];17(1):68-90. สืบค้นจาก: https://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/5845?locale-attribute=th
องอาจ มณีใหม่, วัชราภรณ์ ชุมพลศรี, เขมณัฏฐ์ รัตน์วรวงศ์, พิชญุตม์ รัตนธัญพัทธ์, กัญญ์วรา อบอุ่น. การประเมินสมรรถนะตนเองของเภสัชกรโรงพยาบาลประเทศไทยโดยใช้เกณฑ์มาตรฐานผู้ประกอบวิชาชีพเภสัชกรรมด้านการบริบาลเภสัชกรรม. เชียงรายเวชสาร [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [สืบค้นเมื่อ 3 เม.ย. 2566];13(2):1-16. สืบค้นจาก: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/crmjournal/article/view/248869
นิลวรรณ อยู่ภักดี, พิศาลสิทธ์ ธนวุฒิ. การสํารวจกิจกรรมของเภสัชกรที่ปฏิบัติในสถานบริการสุขภาพในประเทศไทย. วารสารวิชาการสาธารณสุข [อินเทอร์เน็ต]. 2559 [สืบค้นเมื่อ 3 เม.ย. 2566];25(4):723-33. สืบค้นจาก: https://thaidj.org/index.php/JHS/article/view/350
ศศิธร กิจไพบูลย์ทวี. การบริบาลทางเภสัชกรรม บนหอผู้ป่วยอายุรกรรมรวม โรงพยาบาลทั่วไปขนาดเล็ก. วารสารวิชาการแพทย์เขต 11 [อินเทอร์เน็ต]. 2560 [สืบค้นเมื่อ 3 เม.ย. 2566];31(3):369-83. สืบค้นจาก: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/Reg11MedJ/article/view/170364
ศหัสญา ธูปบูชา. การบริบาลทางเภสักรรมในหอผู้ป่วยอายุรกรรมหญิง และชาย ตึกกาญจนาภิเษก โรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา [อินเทอร์เน็ต]. กาญจนบุรี: โรงพยาบาลพหลพลพยุหเสนา; 2564 [สืบค้นเมื่อ 3 เม.ย. 2567] สืบค้นจาก: https://www.kanpho.go.th/new/images/downloads/เล่ม_3_เนื้อหาผลการดำเนินงานที่ผ่านมา.pdf
ศูนย์สารสนเทศและวิจัยระบบยา. งานบริบาลเภสัชกรรม [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานพัฒนาระบบข้อมูลข่าวสารสุขภาพ; ม.ป.ป. [สืบค้นเมื่อ 5 เม.ย. 2567]. สืบค้นจาก: https://www.hiso.or.th/hiso/picture/reportHealth/add_pro4_11.pdf
สภาเภสัชกรรม. ประกาศสภาเภสัชกรรม ที่ 8/2554 เรื่องเกณฑ์มาตรฐานผู้ประกอบวิชาชีพเภสัชกรรม ด้านการบริบาลทางเภสัชกรรม พ.ศ. 2554 [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: สภาเภสัชกรรม; 2554 [สืบค้นเมื่อ 3 เม.ย. 2567]. สืบค้นจาก: https://pharmacycouncil.org/share/file/file_1633.54ประกาศสภาฯ_ที่8_2554.pdf
สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. กองบริหารการสาธารณสุข. ระบบประเมินมาตรฐานความปลอดภัยด้านยา [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: กองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข; 2567 [สืบค้นเมื่อ 5 เมย. 67]. สืบค้นจาก: http://phdb-service.moph.go.th/APP/PHARMACY/index.php [ต้องใช้รหัสผ่าน]
รัตนาภรณ อาวิพันธ, อัญชลี ธาดาภาคย. แบบวัดการบริบาลเภสัชกรรมและทัศนคติต่องานบริบาลเภสัชกรรมของเภสัชกรโรงพยาบาลในประเทศไทย. ไทยเภสัชสาร [อินเทอร์เน็ต]. 2546 [สืบค้นเมื่อ 3 เม.ย. 2566];27(1-2):59-71. สืบค้นจาก: https://www.thaiscience.info/Journals/Article/TJPS/10471162.pdf
มนทยา สุนันทิวัฒน์, สมหญิง พุ่มทอง, เทพนคร แสนเขื่อน, สุมัทนา สังซา, พัชรี ดวงจันทร. การสำรวจงานบริบาลทางเภสัชกรรมในโรงพยาบาลขนาดใหญ่ของภาครัฐ. วารสารเภสัชกรรมโรงพยาบาล [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [สืบค้นเมื่อ 3 เม.ย. 2566];33(1):1-18. สืบค้นจาก: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/TJHP/article/view/260379
คณะอนุกรรมการพัฒนาระบบเภสัชกรรม (CPO) เขตสุขภาพที่ 11. สรุปผลดำเนินงาน CPO 11 ปี งปม. 2567 [อินเทอร์เน็ต]. สุราษฎร์ธานี: สำนักงานเขตสุขภาพที่ 11; 2567 [สืบค้นเมื่อ 30 ก.ย. 2567]. สืบค้นจาก: https://rpho11.moph.go.th/main/สรุปผลดำเนินงาน-cpo-11-ปี-งปม-2567/
Faul F, Erdfelder E, Lang AG, Buchner A. G*Power 3: a flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behav Res Methods. 2007;39(2):175-91. doi: 10.3758/bf03193146.
Sun Q, Wan C, Xu Z, Huang Y, Xi X. Association of pharmaceutical care barriers and role ambiguity and role conflict of clinical pharmacists. Front Pharmacol. 2023;14:1103255. doi: 10.3389/fphar.2023.1103255.
กนกวรรณ พรหมพันใจ, รังสิกานต์ นาคบุรินทร์, ชานนท์ งามถิ่น. การพัฒนาระบบการคัดกรองวิเคราะห์ใบสั่งยาผู้ป่วยในโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา. วารสารวิชาการสาธารณสุข [อินเทอร์เน็ต]. 2559 [สืบค้นเมื่อ 3 เม.ย. 2566];25(3):446-55. สืบค้นจาก: https://thaidj.org/index.php/JHS/article/view/274
ภัณฑิรา ปริญญารักษ์, นันทวรรณ กิติกรรณากรณ์. สมรรถนะทางวิชาชีพสาหรับเภสัชกรของประเทศไทยและนานาประเทศและการฝึกปฏิบัติงานวิชาชีพเภสัชกรรมชุมชนในประเทศไทย. วารสารเภสัชศาสตร์อีสาน. [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [สืบค้นเมื่อ 3 เม.ย. 2566];15(3):1-13. สืบค้นจาก: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/IJPS/article/view/127172
ณัฐภรณ์ ทรงสิริสุข, นิลวรรณ อยู่ภักดี. การสำรวจกิจกรรมการปฏิบัติงานเชิงวิชาชีพของเภสัชกรในร้านขายยาแผนปัจจุบันทั่วประเทศไทย. วารสารเภสัชกรรมไทย [อินเทอร์เน็ต]. 2560 [สืบค้นเมื่อ 3 เม.ย. 2566];9(2):307-20. สืบค้นจาก: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/TJPP/article/view/170866
วิไลลักษณ์ ตันตะโยธิน, วรวิทย์ กิตติวงศ์สุนทร, รุ่งเพ็ชร สกุลบำรุงศิลป์, กุลวดี ศรีพานิชกุลชัย, นุศราพร เกษสมบูรณ์, มุกดาวรรณ ประกอบไวทยกิจ, และคณะ. การพัฒนาแนวทางการดำเนินงานบริการเภสัชกรรมทางไกลในประเทศไทย. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [สืบค้นเมื่อ 3 เม.ย. 2566];17(1):91-107. สืบค้นจาก: https://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/5858?locale-attribute=th
บุญรักษ์ ฉัตรรัตนกุลชัย. การพัฒนาแนวปฏิบัติการให้บริบาลทางเภสัชกรรมในผู้ป่วยโรคเรื้อรังโดยเภสัชกรครอบครัว โรงพยาบาลเก้าเลี้ยว จังหวัดนครสวรรค์. วารสารวิชาการแพทย์และสาธารณสุข เขตสุขภาพที่ 3 [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [สืบค้นเมื่อ 3 เม.ย. 2566];18(3):167-78. สืบค้นจาก: https://thaidj.org/index.php/smj/article/view/10535
Sallom H, Abdi A, Halboup AH, Başgut B. Evaluation of pharmaceutical care services in the Middle East Countries: a review of studies of 2013–2020. BMC Public Health. 2023;23(1):1364. doi.org/10.1186/s12889-023-16199-1.
Shrestha R, Palaian S, Sapkota B, Shrestha S, Khatiwada AP, Shankar PR. A nationwide exploratory survey assessing perception, practice, and barriers toward pharmaceutical care provision among hospital pharmacists in Nepal. Sci Rep. 2022;12(1):16590. doi: 10.1038/s41598-022-16653-x.
นิตยาวรรณ กุลณาวรรณ, ณิน ประพงศ์เสนา, นิตย์ธิดา ภัทรธีรกุล, ธีรวุฒิ พงษ์เศรษฐไพศาล. การพัฒนากระบวนการปฏิบัติงานและประเมินผลลัพธ์การบริบาลทางเภสัชกรรม สำหรับผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ณ คลินิกเบาหวาน แผนกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลบางบ่อ [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ; 2558 [สืบค้นเมื่อ 5 เม.ย. 2567]. สืบค้นจาก: https://has.hcu.ac.th/jspui/handle/123456789/1098
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Health Administration Division, Office of the Permanent Secretary, Ministry of Public Health and The Society of Hospital Pharmacist, Ministry of Public Health
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ข้อความภายในบทความที่ตีพิมพ์ในวารสารเภสัชกรรมคลินิกทั้งหมด รวมถึงรูปภาพประกอบ ตาราง เป็นลิขสิทธิ์ของกองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข และ ชมรมเภสัชกรโรงพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข การนำเนื้อหา ข้อความหรือข้อคิดเห็น รูปภาพ ตาราง ของบทความไปจัดพิมพ์เผยแพร่ในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ ต้องได้รับอนุญาตจากกองบรรณาธิการวารสารเภสัชกรรมคลินิกอย่างเป็นลายลักษณ์อักษร
กองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข และ ชมรมเภสัชกรโรงพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข อนุญาตให้สามารถนำไฟล์บทความไปใช้ประโยชน์และเผยแพร่ต่อได้ โดยอยู่ภายใต้เงื่อนไขสัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอน (Creative Commons License: CC) โดย ต้องแสดงที่มาจากวารสาร – ไม่ใช้เพื่อการค้า – ห้ามแก้ไขดัดแปลง, Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0)
ข้อความที่ปรากฏในบทความในวารสารเป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับกองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข และ ชมรมเภสัชกรโรงพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข และบุคลากรในกองฯ หรือ ชมรมฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเอง ตลอดจนความรับผิดชอบด้านเนื้อหาและการตรวจร่างบทความเป็นของผู้เขียน ไม่เกี่ยวข้องกับกองบรรณาธิการ
