ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะต่อมน้ำลายอักเสบเฉียบพลันใน ผู้ป่วยมะเร็งต่อมไทรอยด์ที่ได้รับการรักษาด้วยการกลืนแร่ไอโอดีน 131 ขนาดสูง

บทคัดย่อ

          การวิจัยนี้เป็นการศึกษาย้อนหลัง เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะต่อมน้ำลายอักเสบ เฉียบพลันในผู้ป่วยมะเร็งต่อมไทรอยด์ที่รักษาด้วยการกลืนแร่ไอโอดีน 131 ขนาดสูง กลุ่มประชากรคือ ผู้ป่วยมะเร็งต่อมไทรอยด์ชนิด DTC ที่ได้รับการรักษาด้วยการกลืนแร่ไอโอดีน 131 ขนาดสูง เข้ารักษาที่หอผู้ป่วย 5ก โรงพยาบาลศรีนครินทร์ ระหว่างวันที่ 1 มกราคม – 31 ธันวาคม พ.ศ. 2562 กลุ่มตัวอย่าง 120 ราย คัดเลือกโดยการสุ่มอย่างมีระบบ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคลและแบบบันทึกปัจจัย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงบรรยายและ logistic regression

          ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างอายุ 18–82 ปี อายุเฉลี่ย 53.8 ปี (S.D. = 14.72) เป็นเพศหญิง ร้อยละ 81.7 ไม่มีโรคประจำตัว ร้อยละ 65 ผ่าตัดต่อมไทรอยด์ชนิด total thyroidectomy ร้อยละ 86.7 ผลพยาธิวิทยาชนิด papillary thyroid carcinoma (PTC) ร้อยละ 80.8 ขนาดของแร่ 150 มิลลิคูรี ร้อยละ 91.7 กลืนแร่ครั้งแรกร้อยละ 65.2 และปริมาณแร่สะสมเฉลี่ย 229.92 มิลลิคูรี (S.D. = 13.17) ความชุกภาวะต่อมน้ำลายอักเสบเฉียบพลันร้อยละ 28.33 ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดต่อมน้ำลายอักเสบเฉียบพลันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ คือ อายุ (OR = 2.91, 95%CI = 1.07– 8.73, p = 0.018) ครั้งที่มากลืนแร่ไอโอดีน 131 (OR = 3.43, 95%CI = 1.14–12.40, p = 0.012) และปริมาณแร่ไอโอดีน 131 สะสม 30–150 มิลลิคูรี (OR = 3.98, 95%CI = 1.32– 14.31, p = 0.004)

           พยาบาลที่ดูแลผู้ป่วยมะเร็งต่อมไทรอยด์ที่รักษาด้วยแร่ไอโอดีน 131 ควรให้ความสำคัญกับผู้ป่วยที่มารับแร่ไอโอดีน 131 ขนาดสูงครั้งแรก มีปริมาณแร่สะสม 30–150 มิลลิคูรี และมีอายุน้อยกว่า 60 ปี เพื่อป้องกันการเกิดต่อมน้ำลายอักเสบ

            คำสำคัญ: ต่อมน้ำลายอักเสบเฉียบพลัน มะเร็งต่อมไทรอยด์ แร่ไอโอดีน 131 ขนาดสูง