การพัฒนาแนวปฏิบัติการให้บริบาลทางเภสัชกรรมในผู้ป่วยโรคเรื้อรังโดยเภสัชกรครอบครัว โรงพยาบาลเก้าเลี้ยว จังหวัดนครสวรรค์

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์             :     เพื่อพัฒนาแนวปฏิบัติการให้บริบาลทางเภสัชกรรมในผู้ป่วยโรคเรื้อรังโดยเภสัชกรครอบครัวและประเมินผลของการใช้แนวปฏิบัติการให้บริบาลทางเภสัชกรรมในผู้ป่วยโรคเรื้อรังโดยเภสัชกรครอบครัว ของโรงพยาบาลเก้าเลี้ยว

วิธีการศึกษา               :     ศึกษาแบบผสมผสาน (mixed methods research) โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ (qualitative method)  ร่วมกับการวิจัยเชิงปริมาณ (quantitative method) โดยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพเพื่อพัฒนาแนวปฏิบัติการให้บริบาลทางเภสัชกรรมในผู้ป่วยโรคเรื้อรัง ผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ บุคลากรที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรัง จำนวน 5 คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบเก็บข้อมูลสำหรับการกำหนดหัวข้อที่ควรมีในแนวปฏิบัติฯ และการตรวจสอบคุณภาพของแนวปฏิบัติฯ โดยผู้เชี่ยวชาญที่มีประสบการณ์ในการดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรัง จำนวน 3 คน โดยใช้หลักการเทคนิคเดลฟาย (Delphi technique) เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสอบถามสำหรับผู้เชี่ยวชาญลงความคิดเห็นความตรงตามเนื้อหาของคำแนะนำในแนวปฏิบัติฯและวิเคราะห์ความสอดคล้อง โดยคำนวณค่าดัชนีความตรงตามเนื้อหารายข้อ (Item - Content Validity Index : ICVI) สำหรับการวิจัยเชิงปริมาณใช้เพื่อประเมินผลการใช้แนวปฏิบัติการให้บริบาลทางเภสัชกรรมในผู้ป่วยโรคเรื้อรัง กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้ป่วยโรคเรื้อรังที่เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลเก้าเลี้ยวและเภสัชกรประเมินพบปัญหาด้านการใช้ยา ระหว่างวันที่ 1 ถึง 30 มิถุนายน 2563 จำนวน 17 คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แนวปฏิบัติการให้บริบาลทางเภสัชกรรมในผู้ป่วยโรคเรื้อรังที่พัฒนาขึ้น วิเคราะห์เปรียบเทียบความแตกต่างของอัตราความร่วมมือในการใช้ยาของผู้ป่วยด้วยวิธีนับเม็ดยา โดยใช้ Wilcoxon sign ranks กำหนดนัยสำคัญทางสถิติเมื่อ p-value น้อยกว่า 0.05

ผลการศึกษา              :   การพัฒนาแนวปฏิบัติการให้บริบาลทางเภสัชกรรมในผู้ป่วยโรคเรื้อรัง สรุปหัวข้อสำคัญที่ควรมี ได้แก่ 1) เกณฑ์การคัดเลือกผู้ป่วยโรคเรื้อรังที่ต้องติดตามเยี่ยมผู้ป่วยที่บ้าน 2) เกณฑ์ความรุนแรงและความเร่งด่วนในการเยี่ยมผู้ป่วย  3) ขั้นตอนการปฏิบัติงานบริบาลทางเภสัชกรรมของเภสัชกร และ 4) การบันทึกข้อมูลเพื่อประเมินความเหมาะสมการสั่งใช้ยาและติดตามการใช้ยา ผลการนำแนวปฏิบัติฯ ไปใช้ในการเยี่ยมบ้านผู้ป่วยโรคเรื้อรัง พบว่าก่อนการเยี่ยมบ้านผู้ป่วยมีความร่วมมือต่อการใช้ยาเฉลี่ยร้อยละ 60.8 ± 7.3  เมื่อผู้ป่วยได้รับการติดตามเยี่ยมบ้านครบ 2 ครั้ง พบว่าผู้ป่วยมีความร่วมมือเพิ่มขึ้นเป็น ร้อยละ 83.3 ± 7.6 ซึ่งเพิ่มขึ้นร้อยละ 22.5 ± 6.1 (P < 0.001)

สรุป                             :     แนวปฏิบัติการให้บริบาลทางเภสัชกรรมในผู้ป่วยโรคเรื้อรังโดยเภสัชกรครอบครัวที่พัฒนาขึ้น สามารถนำไปใช้ในกลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรังส่งผลให้ผู้ป่วยมีอัตราความร่วมมือในการใช้ยาที่ดีขึ้น

คำสำคัญ                     :     แนวปฏิบัติ, เภสัชกรครอบครัว, โรคเรื้อรัง