การตรวจอัลตราซาวน์ลิ้นสำหรับการวินิจฉัยโรคหยุดหายใจขณะหลับชนิดอุดกั้น : การศึกษาแบบในโรงพยาบาลบางพลี

ธนวัฒน์ เต็งศิริโกมล

ผู้แต่ง

ธนวัฒน์ เต็งศิริโกมล โรงพยาบาลบางพลี

คำสำคัญ:

โรคหยุดหายใจขณะหลับชนิดอุดกั้น, อัลตราซาวน์ลิ้น

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ
ที่มาของปัญหา : โรคหยุดหายใจขณะหลับชนิดอุดกั้นเป็น โรคที่พบได้บ่อย เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด เนื่องจากสถานบริการตรวจการนอนหลับมีจำกัด จึงควรมีการตรวจวิธีอื่นทดแทน
วัตถุประสงค์ : นำอัลตราซาวน์มาใช้ตรวจเพื่อวินิจฉัย และแยกระดับความรุนแรงของโรคหยุดหายใจขณะหลับชนิดอุดกั้น
วิธีการศึกษา : การศึกษาแบบไปข้างหน้า (Prospective cohort study) นำผู้ป่วยที่ต้องเข้ารับการตรวจการนอนหลับชนิด ที่ 1 มาตรวจอัลตราซาวน์ลิ้น โดยเทียบกลุ่มการศึกษาออกเป็น 2 กลุ่มคือกลุ่มที่เป็นโรคหยุดหายใจขณะหลับระดับรุนแรงเล็กน้อย กับกลุ่มระดับความรุนแรงปานกลางถึงรุนแรงมาก เพื่อหาค่าพารามิเตอร์จากอัลตราซาวน์ที่เหมาะสมในการแยกกลุ่มผู้ป่วย
ผลการศึกษา : ผู้เข้าร่วมการศึกษาทั้งหมด 49 ราย แบ่งเป็น กลุ่มความรุนแรงเล็กน้อย 10 ราย และรุนแรงปานกลางถึงรุนแรงมาก 39 ราย พบว่าค่าระยะห่างหลังคอหอยที่มากกว่า 40.3 มิลลิเมตร สามารถแยกโรคหยุดหายใจขณะหลับชนิดอุดกั้น 2 กลุ่มนี้ได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (ความไวร้อยละ 90.0 และความจำเพาะร้อยละ 79.5)
สรุป : การประเมินโรคหยุดหายใจขณะหลับชนิดอุดกั้น สามารถทำได้จากการทำอัลตราซาวน์ลิ้น ค่าพารามิเตอร์ที่นำมาใช้แยกระดับความรุนแรงของโรคได้ดี คือ ระยะห่างหลังคอหอยที่มาก กว่า 40.3 มิลิเมตร หากได้รับการฝึกฝนจะสามารถทำได้รวดเร็ว และทำได้ทุกโรงพยาบาล
คำสำคัญ : โรคหยุดหายใจขณะหลับชนิดอุดกั้น, อัลตราซาวน์ลิ้น

เอกสารอ้างอิง

Senaratna CV, Perret JL, Lodge CJ, Lowe AJ, Campbell BE, Matheson MC, Hamilton GS, Dharmage SC. Prevalence of obstructive sleep apnea in the general population: A systematic review. Sleep Med Rev. 2017 Aug;34:70-81. doi : 10.1016/j.smrv.2016.07.002. Epub 2016 Jul 18. PMID: 27568340.

Neruntarat C, Chantapant S. Prevalence of sleep apnea in HRH Princess Maha Chakri Srinthorn Medical Center, Thailand. Sleep Breath 2011;15: 641-8.

Bradley TD, Floras JS. Obstructive sleep apnoea and its cardiovascular consequences. Lancet. 2009 Jan 3;373(9657):82-93. doi: 10.1016/S0140-6736(08) 61622-0. Epub 2008 Dec 26. PMID: 19101028.

Neelapu BC, Kharbanda OP, Sardana HK, et al. Craniofacial and upper airway morphology in adult obstructive sleep apnea patients: A systematic review and meta-analysis of cephalometric studies. Sleep Med Rev 2017;31:79-90.

Sleep-related breathing disorders in adults : recommendations for syndrome definition and measurement techniques in clinical research. The Report of an American Academy of Sleep Medicine Task Force. Sleep 1999;22:667-89.

Chiu HY, Chen PY, Chuang LP, et al. Diagnostic accuracy of the Berlin questionnaire, STOP-BANG, STOP, and Epworth sleepiness scale in detecting obstructive sleep apnea : A bivariate meta-analysis. Sleep Med Rev 2016.

Kapur VK, Auckley DH, Chowdhuri S, et al. Clinical Practice Guideline for Diagnostic Testing for Adult Obstructive Sleep Apnea: An American Academy of Sleep Medicine Clinical Practice Guideline. J Clin Sleep Med 2017;13:479-504.

Lahav Y, Rosenzweig E, Heyman Z, Doljansky J, Green A, Dagan Y. Tongue base ultrasound : a diagnostic tool for predicting obstructive sleep apnea. Ann Otol Rhinol Laryngol. 2009 Mar;118 (3) : 179-84. doi : 10.1177/000348940911800304. PMID : 19374148.

Chen JW, Chang CH, Wang SJ, Chang YT, Huang CC. Submental ultrasound measurement of dynamic tongue base thickness in patients with obstructive sleep apnea. Ultrasound Med Biol. 2014 Nov;40(11):2590-8. doi : 10.1016/j.ultrasmedbio. 2014.06.019. Epub 2014 Sep 12. PMID : 25220277.

Li-Jen Liao, Tsung-Yi Cho, Po-Wen Cheng, Chi-Te Wang, Wu-Chia Lo, Tsung-Wei Huang. Submental Ultrasonography in Diagnosing Severe Obstructive Sleep Apnea Syndrome, Journal of Medical Ultrasound, Volume 24, Issue 3,2016.

Narumol Sudjai, Sample size calculation for diagnostic test studies, J Med Health Sci Vol.27 No.2 August 2020.

Berry, R., Quan, S. and Abreu, A. The AASM Manual for the Scoring of Sleep and Associated Events : Rules, Terminology and Technical Specifications, Version 2.6, Darien, Illinois: American Academy of Sleep Medicine; 2020.

Subramanian S, Jayaraman G, Majid H, Aguilar R, Surani S. Influence of gender and anthropometric measures on severity of obstructive sleep apnea. Sleep Breath. 2012 Dec;16(4):1091-5. doi: 10.1007/s11325-011-0607-9. Epub 2011 Oct 28. PMID: 22033627.

Shu CC, Lee P, Lin JW, Huang CT, Chang YC, Yu CJ, Wang HC. The use of sub-mental ultrasonography for identifying patients with severe obstructive sleep apnea. PLoS One. 2013 May 10;8(5):e62848. doi: 10.1371/journal.pone.0062848. PMID: 23675433; PMCID: PMC3651088.

Ciccone MM, Scicchitano P, Mitacchione G, Zito A, Gesualdo M, Caputo P, Damiani MF, Sassara M, Favale S, Resta O, Carratù P. Is there a correlation between OSAS duration/severity and carotid intima-media thickness? Respir Med. 2012 May;106(5):740-6. doi: 10.1016/j.rmed.2011.12.016. Epub 2012 Feb 7. PMID : 22317765.

Singh M, Tuteja A, Wong DT, Goel A, Trivedi A, Tomlinson G, Chan V. Point-of-Care Ultrasound for Obstructive Sleep Apnea Screening: Are We There Yet? A Systematic Review and Meta-analysis. Anesth Analg. 2019 Dec;129(6):1673-1691. doi: 10.1213/ANE.0000000000004350. PMID: 31743189.

Kezirian EJ, Hohenhorst W, de Vries N. Drug-induced sleep endoscopy: the VOTE classification. European archives of oto-rhino-laryngology : official journal of the European Federation of Oto-Rhino-Laryngological Societies (EUFOS) : affiliated with the German Society for Oto-Rhino-Laryngology - Head and Neck Surgery. 2011;268(8):1233-6.

Lai, Victor & Carberry, Jayne & Eckert, Danny. (2019). Sleep Apnea Phenotyping: Implications for Dental Sleep Medicine. Journal of Dental Sleep Medicine. 6. 10.15331/jdsm.7072.