มาไม่ตรงนัด? ความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์ในผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ในเขตเมืองจังหวัดนครสวรรค์

กุลนิดา มุขแจ้ง; กัมปนาท สุริย์; วัชรศักดิ์  พงศ์ประไพ

ผู้แต่ง

กุลนิดา มุขแจ้ง โรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์
กัมปนาท สุริย์ โรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์
วัชรศักดิ์ พงศ์ประไพ โรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์

คำสำคัญ:

ผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง, การมาไม่ตรงนัด

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: ศึกษาความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับการมาไม่ตรงนัดของผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่หน่วยบริการปฐมภูมิ

วิธีการศึกษา: การศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบตัดขวาง เก็บข้อมูลจากผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังในพื้นที่เขตเทศบาลนครนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ และเป็นผู้รับบริการตรวจรักษาที่ศูนย์บริการสุขภาพในเครือข่ายของโรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์ จำนวน 214 คน ใช้การสุ่มตัวอย่างแบบชั้นภูมิ เก็บข้อมูลโดยใช้แบบ สอบถาม ประกอบด้วยข้อมูลทั่วไป ข้อมูลปัจจัยด้านสุขภาพ ข้อมูลด้านการให้บริการ ผลการรักษาโรคประจำตัวและสาเหตุของการมาไม่ตรงนัดที่จะถามเฉพาะผู้ที่มาไม่ตรงนัดเท่านั้น ในช่วงเดือนมิถุนายนถึงเดือนสิงหาคม 2566 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และวิเคราะห์ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการมาไม่ตรงนัด ด้วยสถิติทดสอบการถดถอยโลจิสติกแบบเชิงพหุ แสดงค่าขนาดความสัมพันธ์ในรูปแบบ Odds ratio (OR) และ 95% Confidence interval (CI) กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติ น้อยกว่า 0.05

ผลการศึกษา: ความชุกของการมาไม่ตรงนัดร้อยละ 18.9 สาเหตุที่มาไม่ตรงนัด ได้แก่ คิดว่าไม่มีอาการคือหายแล้ว ไม่มีคนมารับส่งที่ PCU ยายังเหลือเยอะ ตามลำดับ ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการมาไม่ตรงนัดคือ การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ (OR=0.15 ; 95%CI 0.04-0.55, p-value<0.01) จำนวนการนัดหมายที่มากกว่า 6 ครั้งต่อปี (OR: 0.21; 95%CI: 0.06-0.69, p-value=0.01) จำนวนการนัดหมาย 4-6 ครั้ง/ปี (OR: 0.32; 95%CI: 0.12-0.90, p-value=0.03) และประวัติเคยมาไม่ตรงนัด (OR: 25.42; 95%CI 7.11-90.86, p-value<0.01)

สรุป: พบความชุกของการมาไม่ตรงนัดในผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังร้อยละ 18.9 สาเหตุส่วนใหญ่ เกิดจากความเข้าใจผิดเกี่ยวกับโรคและมีความไม่สะดวกในการมารับบริการ การออกกำลังกาย ความถี่ในการนัดหมายแต่ละครั้งและประวัติเคยไม่มาตรงนัดเป็นปัจจัยที่สัมพันธ์กับการไม่มาตรงนัดหมายของผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง

คำสำคัญ: ผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง, การมาไม่ตรงนัด

เอกสารอ้างอิง

World Health Organization. (2005). Preventing chronic disease, a vital investment. Geneva: World Health Organization.

Sodsri Kerdprakone. Development of a Follow-Up System for Missed Appointments in Diabetic and Hypertensive Patients at Non Suwan Hospital, Non Suwan District, Buriram Province, 2017. Available at: URL: http://www.sangkhahospital.com/sangkha/. Accessed on October 8, 2022.

Nipaporn Kimsom. Development of a Follow-Up System for Missed Appointments in Diabetic and Hypertensive Patients at Thung Phra Ya Subdistrict Health Promoting Hospital, Sanam Chai Khet District, Chachoengsao Province. Available at: URL: https://www.govesite.com/uploads/ 20171120090258j KsVj7e/. Accessed on October 8, 2022.4.

Wen C T., Wui C L., Shu C C., Yu C C., Tzeng J C. Factors of missed appointments at an academic medical center in Taiwan. Journal of Chinese Medical Association. Vol. 82. 2019; 436-42.

Ying Z., Dandi D., Wen J., Influence Factors of patient No Show in an Outpatient Department. IOP Conference series: Materials Science and Engineering. 2018; 1-6.

Richard D N., Mahvash H G., Victoria L A., Debbie A L., Owen D. Reason for and consequences of missed appointments in general practice in the UK: questionnaire survey and prospective review of medical records. BMC Family Practice. Vol. 6(47). 2005.

Chun A S., Kathryn T., Scott L., Susan M R., Hae R H. Factors associated with missed appointments by adults with type 2 diabetes mellitus: a systematic review. BMJ Open Diabetes Research & Care. Vol.9(1). 2021.

Bidisha D., Dinesh N., Sandeep S G., Gurinder B S. Factors affecting non-adherence to medical appointments among patients with hypertension at public health facilities in Punjab, India. J Clin Hypertens. Vol 23. 2021; 713-9.

Saif U., Saneetha R., Todd L., Ellen D., Regina J., Swapna A., et al. Why do patients miss their appointments at Primary care clinic?. Journal of Family Medicine and Disease Prevention. Vol. 4(2). 2018; 1-5

Thanuchporn K., Nichapa D., Malinee T., Supa O., Umaporn U., Wannada L. Study of Factors Associated With Missed Appointments of Patients in Adult Allergy Clinic at Ramathibodi Hospital. Rama Med J. Vol 42 No. 1 Jan-Mar. 2019; 36-42.

Alex J M., Thomas S. Why don’t patients their appointments? Maintaining engagement with psychiatric services. Advanced in Psychiatric Treatment. Vol. 13. 2021; 423-34.

Heydarabadi AB., Mehr HM., Nouhjah S., Why rural diabetic patients do not atend for scheduled appointments: results of a qualitative study. Diabetes Metab Synd 2017;11:S989-95.

Mina F A., Dianelys M., Diana M P., Fady S., Carla R., Farisa A., et al. Patients’ reasons for missing scheduled clinicappointments and their solutions at a major urban-based academic medical center. Journal of community hospital internal medicine perspectives. Vol. 10 No. 5 2020; 426-30.

Buys K C., Selleck C., Buys D R., Assessing retention in a free diabetes clinic. The Journal for Nurse Practitioners 2019; 15:301-5.

Somayeh A., Ehsan Z., Mahnaz S., Mohammad C. Missed Appointments: Factors Contributing to Patient No-show in Outpatient Hospital Clinics in Tehran, Iran. Shiraz E/Med J. Vol.18 No. 8 Aug 2018.

Niranta Chaipan, Miss Sujitra Boonkla, Mr. Kritsakon Konhan, Miss Netchanok Chaipan. Handbook on the Process of Building Health Literacy for Disease and Health Hazard Prevention and Control. 1st edition. Nonthaburi: R.N.P.P. Water Co., Ltd.; 2021.

García Díaz E, Ramírez Medina D, García López A, et al. Determinants of adherence to hypoglycemic agents and medical visits in patients with type 2 diabetes mellitus. Endocrinol Diabetes Nutr 2017;64 :531–8. 10.1016/j.endinu.2017.08.004

SKM L, Khoo JKC, Tavintharan S. Missed appointments at a diabetes centre: not a small problem. Annals Academy of Medicine Singapore 2016;45:1–5.