ผลการสำรวจคุณภาพด้านเชื้อจุลินทรีย์ ค่าความเป็นกรด-ด่าง และการแสดงฉลากของน้ำบริโภค ในภาชนะบรรจุที่ปิดสนิท ที่จำหน่ายในห้างสรรพสินค้าในพื้นที่อำเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิ

Microbial Quality, pH value and Labeling of Drinking Water in Sealed Containers that Available in Department Stores in Muang District, Chaiyaphum Province

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อสำรวจคุณภาพด้านเชื้อจุลินทรีย์  สำรวจคุณภาพเกี่ยวกับค่าความเป็นกรด-ด่าง และสำรวจการแสดงฉลากของน้ำบริโภคในภาชนะบรรจุที่ปิดสนิทที่จำหน่ายในห้างสรรพสินค้าในพื้นที่อำเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิ

            วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาเชิงสำรวจภาคตัดขวาง (cross sectional survey) โดยสำรวจคุณภาพด้านเชื้อจุลินทรีย์ ค่าความเป็นกรด-ด่าง และการแสดงฉลากของน้ำบริโภคในภาชนะบรรจุที่ปิดสนิทที่จำหน่ายในห้างสรรพสินค้าในพื้นที่อำเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิ จำนวน  10  ยี่ห้อ โดยสุ่มเก็บตัวอย่างน้ำ ขนาด 600 มิลลิลิตร ยี่ห้อละ 3 ตัวอย่าง รวมทั้งหมด 30 ตัวอย่าง จากห้างสรรพสินค้าขนาดใหญ่ 4 แห่ง คือ สยามแม็คโคร โลตัส บิ๊กซี และโรบินสัน ที่ตั้งอยู่ในพื้นที่อำเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิ ในช่วงเดือนมีนาคม พ.ศ. 2564 เครื่องมือที่ใช้ คือ  1)ชุดตรวจโคลิฟอร์มแบคทีเรียในน้ำและน้ำแข็ง 2)เครื่องวัดค่า ความเป็นกรด – ด่าง ของน้ำแบบดิจิตอล และ3)แบบสำรวจการแสดงฉลากของน้ำบริโภคในภาชนะบรรจุที่ปิดสนิท ที่จำหน่ายในห้างสรรพสินค้าในพื้นที่อำเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิ สถิติที่ใช้ คือ สถิติเชิงพรรณนา เช่น ร้อยละ และค่าเฉลี่ย

            ผลการศึกษา: พบว่าคุณภาพด้านเชื้อจุลินทรีย์และค่าความเป็นกรด-ด่าง ของน้ำบริโภคในภาชนะบรรจุที่ปิดสนิท ทั้งหมด 30 ตัวอย่าง ผ่านมาตรฐานคุณภาพด้านเชื้อจุลินทรีย์และค่าความเป็นกรด-ด่างทุกตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 100 โดยมีค่าความเป็นกรด-ด่าง เฉลี่ย 7.3  ค่าต่ำสุด 6.8 และค่าสูงสุด 8.5 ส่วนการตรวจสอบการแสดงฉลากของน้ำบริโภคในภาชนะบรรจุที่ปิดสนิท ทั้งหมด 10 ยี่ห้อ พบว่าแต่ละยี่ห้อได้จัดทำฉลากที่แตกต่างกัน และทุกยี่ห้อได้ปฏิบัติตามเงื่อนไขข้อกำหนดขั้นต่ำที่ทางหน่วยงานรัฐได้กำหนดไว้อย่างถูกต้อง ครบถ้วน คิดเป็นร้อยละ 100 แต่พบว่ามีบางยี่ห้อได้เพิ่มเติมข้อความบนฉลากที่แสดงให้ผู้บริโภคเห็นและเข้าใจว่ายี่ห้อของตนมีคุณสมบัติที่เด่นกว่ายี่ห้ออื่น เช่น “ได้รับการรับรองมาตรฐานจาก…” เป็นต้น ดังนั้นการแสดงฉลากของน้ำบริโภคในภาชนะบรรจุที่ปิดสนิท ทั้งหมด 10 ยี่ห้อ จึงเป็นไปตามข้อกำหนดตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข ฉบับที่ 367 (พ.ศ.2557) เรื่องการแสดงฉลากของอาหารในภาชนะบรรจุ แก้ไขเพิ่มเติมโดย ประกาศกระทรวงสาธารณสุข  ฉบับที่ 383 (พ.ศ. 2560) เรื่อง การแสดงฉลากของอาหารในภาชนะบรรจุ (ฉบับที่ 2)

            สรุป: น้ำบริโภคในภาชนะบรรจุที่ปิดสนิทที่จำหน่ายในห้างสรรพสินค้าในพื้นที่อำเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิ มี 2 กลุ่ม คือ ยี่ห้อที่เป็นที่นิยม และยี่ห้อที่เป็นสินค้าของห้างสรรพสินค้า โดยทั้ง 2 กลุ่ม มีคุณภาพด้านเชื้อจุลินทรีย์และค่าความเป็นกรด-ด่าง ผ่านมาตรฐาน และมีการแสดงฉลากถูกต้อง ครบถ้วนตามข้อกำหนด

คำสำคัญ:  น้ำบริโภคในภาชนะบรรจุที่ปิดสนิท การปนเปื้อนเชื้อจุลินทรีย์ ค่าความเป็นกรด-ด่างของน้ำดื่ม คุณภาพน้ำ ฉลากน้ำดื่ม                              

Objective: The objective of this research was to explore the microbial quality, pH value and labeling of drinking water in sealed containers that available in department stores in Muang district, Chaiyaphum province

            Method: This research was a cross sectional survey study. The samples were collected through 3 samples of 600 ml of water in 10 brands, total 30 samples from 4 department stores that Siam Makro, Lotus, Big C and Robinson for assessment of microbial quality, pH value and labeling. Research instruments used in this study were a water and ice coliform bacteria test kit, pH meter and an inspection record form. The data were analyzed through descriptive statistics.

            Result: The results of evaluation of microbial water quality using a water and ice coliform bacteria test kit showed that 30 samples of drinking water passed the microbial quality standard (100 %). All pH values ​​of 30 samples were within the standard (100 %); average 7.3, minimum 6.8 and maximum 8.5. The labeling of drinking water in sealed containers for 10 brands, it was found that all brands have complied with the minimum requirements.

            Conclude: Drinking water in sealed containers that available in department stores in Muang district, Chaiyaphum province has 2 groups: popular brands and products of department stores, both of which have microbial quality and pH value pass standards and have correct labeling complete in accordance with the requirements.

 Key word: Drinking water in sealed containers, Microbial contamination, pH value of drinking water, Water quality and Labeling of bottled water