ความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มารับบริการในคลินกเบาหวานโรงพยาบาลคอนสาร

บทคัดย่อ

ความเป็นมา ภาวะซึมเศร้าพบได้บ่อยในผู้ป่วยเบาหวาน ซึ่งสัมพันธ์กับการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ไม่ดี เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน จำเป็นต้องให้การวินิจฉัยและให้การรักษาอย่างต่อเนื่องเพื่อลดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อน และทำให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น        

วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มารับบริการในคลินิกเบาหวานโรงพยาบาลคอนสาร

วิธีการศึกษา เป็นการวิจัยเชิงพรรณนา (observational descriptive study) ศึกษาในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มารับบริการในคลินิกเบาหวานโรงพยาบาลคอนสาร ตั้งแต่เดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2558 ถึงเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2558 เลือกแบบสุ่มจากผู้ป่วยที่มารับบริการในคลินิกเบาหวาน อายุ 40 ปีขึ้นไป เก็บรวบรวมข้อมูลโดยวิธีสัมภาษณ์และใช้แบบประเมินโรคซึมเศร้า 9 คำถาม ภาษาอีสานเป็นเครื่องมือการประเมิน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา แจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน วิเคราะห์ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะซึมเศร้าด้วย Logistic regression analysis

ผลการศึกษา กลุ่มตัวอย่างทั้งหมด 340 รายพบมากที่สุดเป็นเพศหญิงร้อยละ 80 อายุเฉลี่ย 60 ปี พบผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 มีภาวะซึมเศร้าร้อยละ 16.18% (n=55) ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะซึมเศร้า ได้แก่ ความไม่เพียงพอของรายได้ (Odds ratio [OR] = 5.51, 95% confidence interval [CI] = 1.34-22.74) เป็นโรคเบาหวาน 11 ปีขึ้นไป (OR = 1.86, 95%CI = 1.04-3.32) การมีโรคร่วมทางกาย 2 โรคขึ้นไป (OR = 2.45, 95%CI = 1.31-4.59) เป็น diabetic retinopathy (OR =2.46 , 95%CI = 1.29-4.69), เป็น diabetic nephropathy (OR = 4.15, 95%CI = 2.27-7.58) ใช้ยาฉีดเบาหวาน (OR = 2.58, 95%CI = 1.44-4.64) ระดับน้ำตาลในเลือดขณะอดอาหารผิดปกติ (OR = 2.56, 95%CI = 1.20-5.44) และระดับน้ำตาลสะสมในเลือดผิดปกติ (OR = 2.11, 95%CI = 1.02-4.38) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05)

สรุป ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มารับบริการในคลินิกเบาหวานโรงพยาบาลคอนสารมีความชุกของภาวะซึมเศร้าระดับสูง จึงควรมีการติดตามและประเมินโรคซึมเศร้าอย่างสม่ำเสมอในผู้ป่วยเบาหวาน โดยเฉพาะผู้ป่วยที่มีความไม่พอเพียงของรายได้ เป็นโรคเบาหวานตั้งแต่ 11 ปีขึ้นไป มีโรคร่วมทางกายตั้งแต่ 2 โรคขึ้นไป ที่ใช้ยาฉีดเบาหวาน ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ดี มีภาวะแทรกซ้อนทางตา หรือมีภาวะแทรกซ้อนทางไต