การศึกษาประสิทธิผลและต้นทุน-ประสิทธิผลของผลิตภัณฑ์กัญชาทางการแพทย์ที่ผลิตขึ้นในประเทศไทย ต่อการเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้ายที่ได้รับการรักษาแบบประคับประคอง

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มุ่งศึกษาประสิทธิผลและต้นทุน-ประสิทธิผลของผลิตภัณฑ์กัญชาทางการแพทย์ตำรับ THC (tet-rahydrocannabinol) เด่น ที่ผลิตในประเทศไทย การศึกษานี้ใช้วิธี Randomized, double-blinded, four-arm, pla-cebo-controlled trial (parallel-group design) ควบคู่กับการศึกษาต้นทุน-ประสิทธิผล กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้ายที่ได้รับการรักษาแบบประคับประคองในโรงพยาบาลทั่วไปหกแห่ง ผลลัพธ์หลัก คือ คุณภาพชีวิต วัดด้วยเครื่องมือ EQ-5D-5L ยาจริงที่ศึกษา คือ น้ำมันกัญชาตำรับ อ.เดชา ศิริภัทร ผลิตโดยกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก (น้ำมันเดชา) และตำรับ THC เด่น ขององค์การเภสัชกรรม (น้ำมัน GPO) โดยเปรียบเทียบกับยาหลอก ผู้ป่วยได้รับยา 12 สัปดาห์ หรือจนเสียชีวิตหรือเกิดอาการข้างเคียง ดำเนินการวิจัยช่วงพฤศจิกายน 2565 ถึงสิงหาคม 2566 ผู้ป่วยรวม 53 ราย หลังจากลงนามยินดีเข้าร่วมวิจัย ทั้งนี้ทีมวิจัยกลางได้ทำการโทรศัพท์สอบถามเพื่อประเมินผู้ป่วยทุกสัปดาห์เกี่ยวกับอาการ การใช้ยา อาการข้างเคียง คุณภาพชีวิต และต้นทุนที่เกิดขึ้น ผลการศึกษาพบว่า ยาจริงทั้งสองตำรับไม่สามารถเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยได้ ยาจริงและยาหลอกทั้งสองตำรับ สามารถเพิ่มคุณภาพการนอนหลับได้ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยไม่แตกต่างกัน ยาจริงทั้งสองตำรับไม่คุ้มค่าพอที่จะมาใช้รักษาผู้ป่วยเพิ่มเติมจากการรักษามาตรฐานที่ผู้ป่วยได้รับ แต่น้ำมันเดชา มีความคุ้มค่าที่จะนำมาทดแทนน้ำมัน GPO วิจารณ์ ด้วยข้อจำกัดด้านจำนวนผู้ป่วยที่เข้าร่วมวิจัยจึงทำให้ยังไม่สามารถสรุปได้ชัดเจนว่าน้ำมันเดชา และน้ำมัน GPO ดีแตกต่างจากยาหลอกหรือไม่ ทั้งในแง่ประสิทธิผลและต้นทุน-ประสิทธิผลในการเพิ่มคุณภาพชีวิตผู้ป่วย