การพัฒนาการสร้างมาตรฐานการพยาบาลทางคลินิก : กรณีศึกษาโรงพยาบาลขอนแก่น

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาการสร้างมาตรฐานการพยาบาลทางคลินิก โรงพยาบาลขอนแก่น ตั้งแต่เดือนตุลาคม 2548 ถึง เดือนกรกฎาคม 2551 การศึกษาแบ่งเป็น 3 ระยะ ดังนี้ ระยะที่ 1 ศึกษาการรับรู้เกี่ยวกับการสร้างมาตรฐานการพยาบาล โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ มีผู้ร่วมวิจัย 29 คน ระยะที่ 2 ใช้ข้อค้นพบในระยะที่ 1 พัฒนาการสร้างมาตรฐานการพยาบาล และสนับสนุนให้มีการนำมาตรฐานฯไปทดลองใช้ในสถานการณ์จริง กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วย จำนวน 10 ราย/มาตรฐาน และจำนวนพยาบาลที่ปฏิบัติงานในหอผู้ป่วยที่มีการใช้มาตรฐานฯ เก็บข้อมูลโดยใช้แบบบันทึกกิจกรรมที่ผ่านการตรวจสอบความตรงด้านเนื้อหาจากผู้เชี่ยวชาญ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และระยะที่ 3 ประเมินผลการพัฒนาการสร้างมาตรฐานฯ ใช้วิธีการศึกษาเชิงบรรยาย กลุ่มตัวอย่างเป็นหัวหน้าหอผู้ป่วย 22 คน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามปลายเปิด

ใน ระยะที่ 1 พบว่า มาตรฐานการพยาบาลมีน้อย ไม่ครอบคลุมสาขาการพยาบาล ยังไม่ได้นำมาตรฐานฯที่มีมาใช้ในการปฏิบัติงาน บุคลากรมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการประกันคุณภาพไม่เพียงพอ และขาดความเข้าใจในขั้นตอนการสร้างมาตรฐานการพยาบาล ระยะที่ 2 พบว่า กระบวนการสร้างมาตรฐานการพยาบาลทางคลินิกที่เหมาะสมกับโรงพยาบาลขอนแก่น สร้างขึ้นตามขั้นตอนของกระบวนการพยาบาล และทดสอบความเที่ยงตรงโดยใช้เทคนิคเมสัน มี 4 องค์ประกอบ 6 ขั้นตอน ได้มาตรฐานเชิงกระบวนการ และเชิงผลลัพธ์ จำนวน 25 เรื่อง คิดเป็นร้อยละ 89.29 ความครอบคลุม คิดเป็นร้อยละ 91.67 เมื่อนำมาตรฐานฯไปใช้ในสถานการณ์จริง พบว่า มาตรฐานฯส่วนใหญ่ สามารถปฏิบัติได้ ระยะที่ 3 ความคิดเห็นของบุคลากรพยาบาลที่มีต่อการสร้างมาตรฐานฯ พบว่า การกำหนดนโยบายการประกันคุณภาพในระดับหน่วยงานควรชัดเจนเป็นลายลักษณ์อักษร มีการนิเทศ กำกับ ติดตามการดำเนินงานตามนโยบายอย่างสม่ำเสมอ การพัฒนา ศักยภาพบุคลากรเป็นระยะ ต่อเนื่อง เป็นการสร้างความรับผิดชอบให้หน่วยงานมีส่วนร่วมในการดำเนินงาน ทุกขั้นตอน มาตรฐานฯ ที่สร้างขึ้นมีความเฉพาะเจาะจงและเหมาะสมกับแต่ละหน่วยงาน เนื่องจากสร้างขึ้นตามบริบทของหน่วยงานนั้น ๆ เมื่อนำไปปฏิบัติจึงสามารถปฏิบัติได้ จึงควรขยายผลการสร้างมาตรฐานการพยาบาลในเรื่องอื่น ๆ และขยายผลการนำมาตรฐานฯลงสู่การปฏิบัติให้ครบต่อไป