ค่าตอบแทนสำหรับพยาบาลวิชาชีพที่ปฏิบัติงานในโรงพยาบาลรัฐ สังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข 8 จังหวัด

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาค่าตอบแทนพยาบาลวิชาชีพที่ได้รับจากโรงพยาบาลในสังกัดสํานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข เพื่อนําไปสู่การพัฒนาข้อเสนอเชิงนโยบายด้านการบริหารทรัพยากรบุคคล กลุ่มตัวอย่างเป็นโรงพยาบาลทุกแห่งใน 8 จังหวัด ที่ได้จากการสุ่มด้วยวิธี stratify random sampling ภาคละ 2 จังหวัด ทําการเก็บข้อมูลจากระบบบัญชีการจ่ายค่าตอบแทนพยาบาลวิชาชีพในเดือนมกราคม 2558 ซึ่งเป็นข้อมูลทุติยภูมิของแต่ละโรงพยาบาล จากโรงพยาบาล 105 แห่ง มีจํานวนข้อมูลค่าตอบแทนพยาบาลวิชาชีพ 10,014 ชุด และบันทึกในแบบสํารวจอีเล็กทรอนิกส์ที่นักวิจัยสร้างขึ้น วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ด้วยโปรแกรม Stata statistic release 11 ผลการศึกษา พยาบาลวิชาชีพได้รับค่าตอบแทนเฉลี่ย 38,581 บาทต่อคนต่อเดือน ส่วนใหญ่ร้อยละ 66.8 เป็นเงินเดือน/ค่าจ้าง รองลงมาเป็นค่าตอบแทนการปฏิบัติงานนอกเวลาราชการ ค่าเวรบ่าย/ดึก ค่าตอบแทนตามผลการปฏิบัติงานร้อยละ 18.8 ค่าตอบแทนตามความเชี่ยวชาญและพื้นที่ร้อยละ 6.6 ค่าตอบแทนที่จ่ายเพิ่มเป็นรายเดือนร้อยละ 6.5 และค่าสวัสดิการร้อยละ 1.2 ทั้งนี้ วิสัญญีพยาบาลได้รับค่าตอบแทนสูงกว่าพยาบาลวิชาชีพกลุ่มอื่น โรง-พยาบาลศูนย์/โรงพยาบาลทั่วไปและโรงพยาบาลชุมชน จ่ายค่าตอบแทนพยาบาลต่อคนต่อเดือนในอัตราที่ใกล้เคียงกัน เมื่อจําแนกตามประเภทค่าใช้จ่าย พบว่า เงินเดือน/ค่าจ้าง และค่าตอบแทนที่จ่ายเพิ่มรายเดือน(เงินประจําตําแหน่ง และเงินเพิ่มรายเดือน) มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นตามอายุและอายุงานที่เพิ่ม ส่วนการปฏิบัติงานนอกเวลาราชการ ค่าเวรบ่าย/ดึก มีแนวโน้มลดลงเมื่ออายุและอายุงานที่เพิ่มขึ้น ข้อเสนอเชิงนโยบายควรปรับอัตราการจ่ายค่าตอบ-แทนการปฏิบัติงานนอกเวลาราชการจากแบบคงที่เป็นแบบผันแปรตามความเชี่ยวชาญและประสบการณ์การทํางาน เพื่อจูงใจให้ผู้มีความเชี่ยวชาญปฏิบัติงานนอกเวลา โดยเฉพาะในยามวิกาลซึ่งมีบุคลากรจํากัดเพื่อความปลอดภัยของ ผู้ป่ วยและผู้รับบริการ และควรศึกษาค่าตอบแทนสําหรับบุคลากรสายงานพยาบาลวิชาชีพ เปรียบเทียบกับพยาบาลในสังกัดอื่นๆ ร่วมด้วย เพื่อเป็นข้อพิจารณาสําหรับกระทรวงสาธารณสุขในการปรับค่าตอบแทนให้เป็นธรรม สอดคล้องกับตลาดแรงงาน และสามารถสร้างแรงจูงใจในการทํางาน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการแก้ปัญหาการขาดแคลนพยาบาลในกระทรวงสาธารณสุขต่อไป