ผลของโปรแกรมป้องกันภาวะสมองเสื่อมต่อสมรรถภาพสมอง ของผู้สูงอายุในศูนย์สุขภาพชุมชนเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์

ผู้แต่ง

  • ไอลดา มาเม่น โรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์
  • ภมรทิพย์ สาสนบูรณ์ โรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์
  • พลอยไพลิน บุตสา โรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์

คำสำคัญ:

โปรแกรมป้องกันภาวะสมองเสื่อม, สมรรถภาพสมอง, ผู้สูงอายุ, ศูนย์สุขภาพชุมชนเมือง

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง แบบกลุ่มเดี่ยว (Quasi-experimental research one Group  Pretest Posttest Design) วัดผลก่อนและหลังทดลอง มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมป้องกันภาวะสมองเสื่อมต่อสมรรถภาพสมองของผู้สูงอายุในศูนย์สุขภาพชุมชนเมืองนครสวรรค์ จำนวน 5 แห่งภายในความรับผิดชอบของโรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์ กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุที่ได้รับการคัดเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จำนวน 60 คน โดยมีผลการประเมิน Mini-Cog ผิดปกติ (คะแนน 0 – 3 ), ประเมินภาวะซึมเศร้าเป็นปกติ(TGDS คะแนนน้อยกว่า 7) เครื่องมือที่ใช้ในการทดลองได้แก่ โปรแกรมป้องกันภาวะสมองเสื่อม เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลได้แก่ แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป แบบทดสอบสมรรถภาพของสมองเบื้องต้นฉบับภาษาไทย (MMSE-Thai2002) แบบประเมินความรู้โรคสมองเสื่อม  ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ เป็นเพศหญิง (ร้อยละ 75.0) อายุส่วนมากอยู่ในช่วง 70 - 74 ปี (ร้อยละ 35.0) สถานภาพสมรสคู่ (ร้อยละ 51.7) จบการศึกษาระดับประถมศึกษา (ร้อยละ 56.7) รายได้ต่อเดือนน้อยกว่า 5,000 บาท (ร้อยละ 68.3) มีคะแนนความรู้หลังทดลอง( x&#772 = 6.88 ,SD=2.07) สูงกว่าก่อนทดลอง( x&#772 = 4.25 ,SD=1.91) แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ 0.05 (P-value <0.001) และคะแนนสมรรถภาพสมอง (MMSE) หลังการทดลอง( x&#772 = 27.1, SD=2.541) สูงกว่าก่อนทดลอง( x&#772 = 25.53 ,SD=2.425) แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ 0.05 (P-value <0.001) สรุปได้ว่าการใช้โปรแกรมป้องกันภาวะสมองเสื่อมต่อสมรรถภาพของผู้สูงอายุในศูนย์สุขภาพชุมชนเมืองนครสวรรค์มีผลช่วยเพิ่มค่าคะแนนเฉลี่ยสมรรถภาพสมอง ผลการวิจัยครั้งนี้สามารถนำไปจัดทำโครงการและจัดกิจกรรมเพื่อชะลอความเสื่อมและคงไว้ซึ่งความสามารถในการทำหน้าที่ทางกายและการป้องกันภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุ ส่งเสริมสุขภาพให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตที่ดีต่อไป

เอกสารอ้างอิง

กนกพร พรมประกอบ. (2561). ผลของโปรแกรมป้องกันภาวะสมองเสื่อมต่อสมรรถภาพสมองของผู้สูงอายุในเขตเทศบาลนครนครสวรรค์.วารสารสาธารณสุขจังหวัดชัยนาท, 3(5).

กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2561). คู่มือส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุและป้องกันภาวะสมองเสื่อมสำหรับ เจ้าหน้าที่ “ไม่ล้ม ไม่ลืม ไม่ซึมเศร้า กินข้าวอร่อย”. กรุงเทพฯ: องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึกในพระบรมราชูปถัมภ์.

ฐานเศรษฐกิจดิจิทัล. (2565). ผลการวิจัยชี้คนไทยป่วยเป็น”โรคสมองเสื่อม”เพิ่มขึ้นปีละ 10%. https://www.thansettakij.com/general-news/525092

ธัญญรัตน์ อโนทัยสินทวี. (2558). การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบเรื่องมาตรการป้องกันภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุ. มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย.สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ.

บุญชม ศรีสะอาด. (2535). การวิจัยเบื้องต้น.(พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.

ปณิตา ลิมปะวัฒนะ.(2558). Preventive Strategies of dementia. North-Eastern Thai Journal of Neuroscience. 6(3):16-23.

มุกดา หนุ่ยศรี. (2559). การป้องกันภาวะสมองเสื่อม.วารสารพยาบาลตำรวจ.8(1):227-240

รินดา เจวประเสริฐพันธุ์. (2563). ผลของโปรแกรมกระตุ้นการรู้คิดในผู้สูงอายุที่มีภาวการณ์รู้คิดบกพร่องเล็กน้อย.พุทธชินราชเวชสาร, 37(2), 217-225.

วรพรรณ เสนาณรงค์. (2553). ออกกำลังกายสมองต้านอัลไซเมอร์. คณะแพทย์ศาสตร์ศิริราชพยาบาลมหาลัยมหิดล. https://www.si.mahidol.ac.th/th/healtheletail.asn?aid=718

วรารัตน์ ทิพย์รัตน์, สายพิน เม่งเอียด, โสภิต สุวรรณเวลา, และเบญจวรรณ ช่วยแก้ว.(2562). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการป้องกันภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยง.วารสารคณะพยาบาลศาสตร์มหาวิทยาลัยบูรพา ,27(1), 101-108

วีรศักดิ์ เมืองไพศาล. (2556). การป้องกัน การประเมินและการดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อม. กรุงเทพฯ: ห้างหุ้นส่วนจำกัดภาพพิมพ์.

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครสวรรค์. (2566). ระบบคลังข้อมูลสุขภาพ Health Data Center (HDC) ระบบจังหวัด. https://nsn.hdc.moph.go.th/hdc/main/index.php

สถาบันเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ กรมการแพทย์. (2559). แนวทางการดูแลรักษากลุ่มอาการผู้สูงอายุ (Geriatric syndromes) (พิมพ์ครั้งที่ 2). นนทบุรี: อิสออกัส จำกัด.

สถาบันเวชศาสตร์สมเด็จพระสังฆราชญาณสังวรเพื่อผู้สูงอายุ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. (2563). คู่มือการดูแลสุขภาพอย่างไร ห่างไกลสมองเสื่อมสำหรับผู้สูงอายุผู้ดูแลครอบครัว กรุงเทพฯ: สินทวีการพิมพ์จำกัด.

สถาบันเวชศาสตร์สมเด็จพระสังฆราชญาณสังวรเพื่อผู้สูงอายุ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. (2563). แนวทางการจัดการดูแลผู้สูงอายุภาวะสมองเสื่อมครบวงจร.โรงพิมพ์ ไซเบอร์พริ้นกรุ๊ป จำกัด.

สิรินทร ฉันศิริกาญจน. (2558). สมองเสื่อม. เอกสารประกอบการประชุม ณ โรงแรมมารวยการ์เด้นท์.

อภิญญา จีนานุรักษ์. (2557). การวิเคราะห์สถานการณ์การป้องกันภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุตำบลหนองหอย อำเภอเมืองเชียงใหม่.วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิตเชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

อรวรรณ์ คูหา. (2563). คู่มือการพัฒนาศักยภาพสมองในผู้สูงอายุที่มีการรู้คิดบกพร่องเล็กน้อยสำหรับบุคลากร. กรุงเทพฯ: สินทวีการพิมพ์ จำกัด.

Alzheimer’s Disease International. (2016). World Alzheimer’s report 2016. London: Alzheimer’s disease International (ADI).

Cheep Thanet. (2559).ทฤษฎีการเรียนรู้แนวปัญญานิยม (Cognitive Theory). http:// thanetsupong.wordpress.com/ทฤษฎีการเรียนรู้แนวปัญญานิยม.

Collins R, Silarova B, Clare L. (2019). Dementia primary prevention policies and strategies and their local implementation: A scoping review using England as a case study. J Alzheimers Dis 70, S283-S291

Larson,E.B.,Yaffe,K,& Langa,K.M. (2013). New Insights into the Dementia Epidemic. The New England Journal of Medicine,369(December),2275-2277

World Health Organization. (2012). Dementia cases set to triple by 2050 but still largely ignored. http://www.who.int/media entre/news/releases/2012/ dementia 20120411/en/

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2024-12-27