การใช้เครื่องคำนวณความเสี่ยงภาวะติดเชื้อในทารกแรกเกิด (Neonatal Sepsis Calculator) เพื่อลดการใช้ยาปฏิชีวนะในทารกที่สงสัยติดเชื้อในโรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์
คำสำคัญ:
Early Onset Neonatal Sepsis (EONS), Neonatal Sepsis Calculator, ยาปฏิชีวนะ (Antibiotics), การวินิจฉัย (Diagnosis), ภาวะแทรกซ้อน (Complications) และการเสียชีวิตบทคัดย่อ
ภาวะติดเชื้อเป็นสาเหตุสำคัญของการเจ็บป่วยและการเสียชีวิตของทารกแรกเกิด เนื่องจากอาการทางคลินิกไม่เฉพาะเจาะจงต่อการวินิจฉัยจึงมักนำไปสู่การใช้ยาปฏิชีวนะเกินจำเป็น เนื่องจากอาการทางคลินิกไม่เฉพาะเจาะจง เครื่องคำนวณความเสี่ยงภาวะติดเชื้อในทารกแรกเกิด (Neonatal Sepsis Calculator: NSC) เป็นเครื่องมือที่ช่วยประเมินความเสี่ยงและลดการใช้ยาปฏิชีวนะที่ไม่จำเป็น การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินประสิทธิภาพของ Neonatal Sepsis Calculator เทียบกับ การวินิจฉัยโดยใช้ประวัติ ตรวจร่างกายและผลทางห้องปฏิบัติการของกุมารแพทย์ที่ทำตามปกติตามคำแนะนำของ American Academy Of Pediatric และ Center Of Disease Control (CDC) การลดการใช้ยาปฏิชีวนะในทารกที่สงสัยติดเชื้อโดยไม่จำเป็น จะช่วยทำให้ลดภาวะดื้อยาและลดภาวะแทรกซ้อน ทั้งลดภาระงานของแพทย์และพยาบาลลง นอกจากนั้น การแยกมารดาและทารกแรกเกิดยังอาจทำให้เป็นปัญหาในการสร้างสัมพันธ์สายใยรัก ซึ่งควรพัฒนาตั้งแต่ช่วงแรกหลังคลอด การประเมินความเสี่ยงทารกแรกเกิดที่สงสัย Early Onset Neonatal Sepsis อย่างเหมาะสม มีแบบแผน จะทำให้ปัญหาเหล่านี้ได้รับการแก้ไขต่อไป
วัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อประสิทธิผลของเครื่องมือในการวินิจฉัยผู้ป่วยสงสัย Early Onset Neonatal Sepsis โดยเปรียบเทียบผลกับการรักษาตามแนวเวชปฏิบัติ เพื่อปรับปรุงการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะในผู้ป่วยสงสัย Early Onset Neonatal Sepsis เพื่อลดเวลานอนรพ. ค่าใช้จ่ายและทรัพยากรในการดูแลผู้ป่วยสงสัย Early Onset Neonatal Sepsis
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาในแบบ Randomized Prospective Cohort Study ในผู้ป่วยทารกแรกเกิดอายุครรภ์มากกว่าเท่ากับ 34 สัปดาห์ที่สงสัยว่ามีภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด Early Onset Neonatal Sepsis (EONS) และได้ส่งมารับการรักษาในหอผู้ป่วยทารกแรกเกิดของโรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์ (หอผู้ป่วย NICU และกุมารเวช 3 ( Sick Newborn ))ระหว่างวันที่ 4 มกราคม 2566 ถึง 2 ตุลาคม 2567 การเก็บข้อมูลจากการศึกษาไปข้างหน้าแบบสุ่มโดยเปรียบเทียบ ผู้ป่วย 2 กลุ่มคือกลุ่มที่ได้รับการวินิจฉัยโดยใช้ Neonatal Sepsis Calculator และกลุ่มที่ได้รับการวินิจฉัยโดยใช้ประวัติ ตรวจร่างกายและผลทางห้องปฏิบัติการของกุมารแพทย์ เก็บข้อมูลการให้ยาปฏิชีวนะ ระยะเวลาให้ยา ผลการเพาะเชื้อ (Hemo C/S) และ ผลลัพธ์ของผู้ป่วย (Clinical Outcome) แปลผลโดยใช้สถิติ Chi-square test, Fisher exact test และ Logistic Regression
ผลการศึกษา: ระหว่าง 4 มกราคม 2566 ถึง 2 ตุลาคม 2567 มีผู้ป่วยที่เข้ามาอยู่ในการศึกษาจำนวน 219 คนถูกคัดออกจากการศึกษาเนื่องจากมีภาวะช็อค ตัวเขียวรุนแรง มีความผิดปกติของหัวใจและปอดจำนวน 10 คน มีลมรั่วในปอดแรกรับจำนวน 7 คน มีความผิดปกติทางพันธุกรรม จำนวน 3 คน เหลือผู้ป่วยทีอยู่ในการศึกษา 199 คน (เพศชาย 107 คน, หญิง 92 คน) ที่ได้รับความยินยอมจากผู้ปกครองเป็นลายลักษณ์อักษร โดยแบ่งเป็นกลุ่มที่ได้รับการวินิจฉัยโดยใช้ Neonatal Sepsis Calculator (NSC) 96 คน และกลุ่มที่ได้รับการวินิจฉัยโดยใช้ประวัติ ตรวจร่างกายและผลทางห้องปฏิบัติการของกุมารแพทย์ 103 คน ในกลุ่มที่ได้รับการวินิจฉัยโดยใช้ NSC ได้รับการให้ยาปฏิชีวนะแรกรับจำนวน 34 คน (ร้อยละ 35.42) ได้รับยาปฏิชีวนะภายหลังใน72 ชั่วโมงหลังเกิดจำนวน 12 คน (ร้อยละ 12.5) ระยะเวลารักษาตัว (Length of stay) เฉลี่ย 6.33 วันมีภาวะแทรกซ้อน Respiratory Failure 25 คน, Pneumothorax 5 คน, Necrotizing Enterocolitis 8 คน, Meningitis 1 คน และ เสียชีวิต 1 คน ( คิดเป็นร้อยละ 26.04, 5.21,8.33,1.04 และ 1.04 ตามลำดับ) ในขณะที่กลุ่มที่ได้รับการวินิจฉัยโดยใช้ประวัติ ตรวจร่างกายและผลทางห้องปฏิบัติการของกุมารแพทย์ ให้ยาปฏิชีวนะแรกรับจำนวน 69 คน (ร้อยละ66.99) ได้รับยาปฏิชีวนะภายหลังใน 72 ชั่วโมง หลังเกิดจำนวน 18 คน (ร้อยละ 17.48) เสียชีวิต 4 คน (ร้อยละ3.88) ระยะเวลารักษาตัว (Length of stay) เฉลี่ย 8.28 วัน มีภาวะแทรกซ้อน Respiratory failure 33 คน, Pneumothorax 11 คน, Necrotizing Enterocolitis 1 คน. Meningitis 3 คน และเสียชีวิต 4 คน (คิดเป็นร้อยละ 32.04, 10.67, 0.97,2.91 ตามลำดับ) โดยที่การให้ยาปฏิชีวนะแรกรับ การรับยาปฏิชีวนะภายหลังใน 72 ชั่วโมงหลังเกิด ระยะเวลารักษาตัว ภาวะแทรกซ้อน Respiratory failure, Pneumothorax, Necrotizing Enterocolitis, Meningitis และการเสียชีวิต มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.01) ตามลำดับ
สรุป: ภาวะ Early Onset Neonatal Sepsis เป็นภาวะวิกฤติที่พบบ่อยและสำคัญในทารกแรกเกิด แต่การวินิจฉัยตั้งแต่แรกรับยังทำได้ยาก ทำให้มีการใช้ยาปฏิชีวนะที่มากเกินความจำเป็น เป็นผลให้เกิดการดื้อยา ทารกต้องแยกจากมารดาเป็นเวลานาน เสียค่าใช้จ่ายโดยไม่จำเป็น ทั้งยังทำให้ทารกมีโอกาสติดเชื้อในโรงพยาบาลเพิ่มขึ้น เกิดภาวะแทรกซ้อนและเสียชีวิตเพิ่มมากขึ้น การใช้เครื่องมือคือ Neonatal Sepsis Calculator จะทำให้การดูแลและให้ยาปฏิชีวนะได้ถูกต้องและเหมาะสมมากขึ้น
คำสำคัญ: Early Onset Neonatal Sepsis (EONS), Neonatal Sepsis Calculator, ยาปฏิชีวนะ (Antibiotics), การวินิจฉัย (Diagnosis), ภาวะแทรกซ้อน (Complications) และการเสียชีวิต
เอกสารอ้างอิง
Escobar GJ, Puopolo KM, Wi S, Turk BJ, Kuzniewicz MW, Walsh EM, et al. Neonatal sepsis risk calculator: a tool for reducing antibiotic use in suspected early-onset sepsis. Pediatrics. 2014;133(1):e30-e38.
Puopolo KM, Benitz WE, Zaoutis TE. Management of neonates born at ≥35 0/7 weeks’ gestation with suspected or proven early-onset bacterial sepsis. Pediatrics. 2018;142(6):e20182894.
Kuzniewicz MW, Puopolo KM, Fischer A, Walsh EM, Li S, Newman TB, et al. A quantitative, risk-based approach to the management of neonatal early-onset sepsis. JAMA Pediatr. 2017;171(4):365-71.
Shane AL, Sánchez PJ, Stoll BJ. Neonatal sepsis: progress from prospective observational studies to randomized controlled trials. Lancet Infect Dis. 2017;17(12):e383-e392.
Stoll BJ, Hansen NI, Sánchez PJ, Faix RG, Poindexter BB, Van Meurs KP, et al. Early onset neonatal sepsis: the burden of group B streptococcal and E. coli disease continues. Pediatrics. 2011;127(5):817-26.
Simonsen KA, Anderson-Berry AL, Delair SF, Davies HD. Early-onset neonatal sepsis. Clin Microbiol Rev. 2014;27(1):21-47.
Polin RA, Committee on Fetus and Newborn. Management of neonates with suspected or proven early-onset bacterial sepsis. Pediatrics. 2012;129(5):1006-15.
Verani JR, McGee L, Schrag SJ; Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Prevention of perinatal group B streptococcal disease: revised guidelines from CDC, 2010. MMWR Recomm Rep. 2010;59(RR-10):1-36.
Schrag SJ, Farley MM, Petit S, Weston EJ, Pondo T, Schuchat A, et al. A population-based comparison of strategies to prevent early-onset group B streptococcal disease in neonates. N Engl J Med. 2002;347(4):233-9.
Weston EJ, Pondo T, Lewis MM, Martell-Cleary P, Hall AJ, Schrag SJ. The burden of invasive early-onset neonatal sepsis in the United States, 2005–2008. Pediatr Infect Dis J. 2011;30(11):937-41.
Cantey JB, Morrow KA, Spector ND, Hoff CN, Keels J, Boggess KA, et al. Early antibiotic exposure and adverse outcomes in preterm, very low birth weight infants. J Pediatr. 2015;167(5):998-1002.
Ting JY, Lee H, Lee Y, Tan Y, Tan K, Yeo KT, et al. Neonatal sepsis calculator: a systematic review and meta-analysis. J Perinatol. 2019;39(5):623-31.
Achten NB, Erdem G, Heida KY, Fijen J, van der Knaap MS, Hooper K, et al. Association of use of the neonatal early-onset sepsis calculator with reduction in antibiotic therapy and safety: a systematic review and meta-analysis. JAMA Pediatr. 2020;174(11):1032-41.
Berardi A, Lugli L, Pugni L, Luppi M, Chiesa C. Efficacy and safety of intrapartum antibiotic prophylaxis for prevention of early-onset group B streptococcal disease: a systematic review. Lancet Infect Dis. 2013;13(3):260-6.
สุทธิพร ส., ชัยมงคล ห., และคณะ. การประเมินความเสี่ยงภาวะติดเชื้อในทารกแรกเกิดโดยใช้ Neonatal Sepsis Calculator. วารสารกุมารเวชศาสตร์ไทย. 2562;45(2):123-30.
วิไลวรรณ ว., ชลธาร น., และคณะ. การเปรียบเทียบประสิทธิภาพของ Neonatal Sepsis Calculator กับการวินิจฉัยตามแนวทางของ CDC. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลศูนย์. 2563;38(4):456-63.
พรพิมล พ., สุขประเสริฐ ก., และคณะ. การประเมินปัจจัยเสี่ยงและผลลัพธ์ทางคลินิกของทารกแรกเกิดที่สงสัยติดเชื้อ. วารสารกุมารเวชศาสตร์ไทย. 2561;44(3):234-41.
จิราภรณ์ จ., สมบัติ ค., และคณะ. การใช้ยาปฏิชีวนะในทารกแรกเกิดที่สงสัยติดเชื้อ. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลศูนย์. 2560;35(2):178-85.
นิภาพร น., พิสิษฐ์ศักดิ์ พ., และคณะ. การประเมินความเสี่ยงภาวะติดเชื้อในทารกแรกเกิดโดยใช้เครื่องมือประเมินความเสี่ยง. วารสารกุมารเวชศาสตร์ไทย. 2562;45(1):67-74.
วิไลวรรณ ว., ชลธาร น., และคณะ. การประยุกต์ใช้ Neonatal Sepsis Calculator ในโรงพยาบาลระดับตติยภูมิในประเทศไทย. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลศูนย์. 2564;40(3):345-52.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
วิธีการอ้างอิง
ฉบับ
บท
การอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 Region 3 Medical and Public Health Journal - วารสารวิชาการแพทย์และสาธารณสุข เขตสุขภาพที่ 3
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
